عصر کرد - به گزارش به نقل از پارسینه، «نگران آمدن ترامپ نیستیم و برای چنین شرایطی برنامه داریم»؛ این را می‌توان شاکله و اساس حرف‌های وزیر اقتصاد دولت چهاردهم بعد از مراسم تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا و به بیان کلی‌تر مانیفست تیم اقتصادی مسعود پزشکیان دانست.
عبدالناصر همتی دوشنبه‌شب، ساعتی بعد از سوگند یادکردن دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ضدبرجام آمریکا، در تلویزیون حضور پیدا کرد تا سیاست‌ها و برنامه‌های آینده دولت را تشریح کند.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
او درباره آمدن ترامپ و فشار حداکثری دولت جدید آمریکا به شوخی گفت: «نمی‌دانم چرا هر وقت من می‌آیم ترامپ هم پیدایش می‌شود» و ادامه داد: «خب فشار حداکثری آمریکایی‌ها را دیده‌ایم و برای آنها برنامه داریم و جلسات متعددی در این خصوص برگزار می‌کنیم، ضمن اینکه اینها را آزمون کرده‌ایم و امیدواریم اولاً عاقلانه‌تر فکر کنند و تدبیری بیاندیشند که به آن مراحل نرسیم اما بعد از فشار حداکثری در دولت اول ترامپ، دولت بعدی آمریکا اعتراف کرد که فشار حداکثری علیه ایران شکست خورد و این اعتراف خود آمریکایی‌ها بوده است نه مطلبی که ما آن را مطرح کنیم.»
ترامپ در فروردین سال 1397، آمریکا را از برجام خارج کرد و به وسیله تحریم‌ها، فشار حداکثری را به دولت وقت که ریاست آن برعهده حسن روحانی بود و همتی ریاست بانک مرکزی آن را برعهده داشت وارد کرد، فروش نفت ایران به پایین‌ترین سطح رسید و شروع کرونا در جهان و کم شدن فعالیت‌های اقتصادی باعث شد تا قیمت دلار در کشور روند صعودی را شروع کند.
وزیر اقتصاد در این‌باره، گفت: «یک زمانی در سال 1399 درآمد نفتی ما به هفت تا هشت میلیارد دلار کاهش یافت و کرونا هم اضافه شد که شرایط ترامپ کرونایی به حساب می‌آمد اما ما توانستیم کشور را اداره کنیم و آمریکایی‌ها نتوانستند به بسیاری از شعارهایی که می‌دادند برسند البته به مردم ما فشار آمد، هنوز هم فشار می‌آید و الان هم تحریم‌های ظالمانه آمریکا به مردم ما فشار آورده است و زندگی آنها را سخت کرده است و قدرت خرید مردم کاهش یافته است.»

او البته گفت که دولت این مسائل را نادیده نمی‌گیرد اما اگر آمریکایی‌ها فکر می‌کنند ما آمادگی نداریم باید بگویم ما آمادگی لازم را داریم و پیش‌بینی‌های لازم اندیشیده شده است. همتی وعده داده همانطور که دولت دوم حسن روحانی در سال‌های 97، 98 و 99 توانست برنامه‌ریزی کند و آن دوران را بگذرانیم،دولت پزشکیان نیز این دوران را خواهد گذراند، او همچنین پیش‌بینی کرده: «آمریکایی‌ها این‌بار باید یک مقدار عاقلانه‌تر عمل کنند چراکه یک فرد وقتی چیزی که یک بار آزموده را نباید دوباره بیازماید؛ بنابراین تصوراتی که مطرح می‌شود شاید اتفاق نیفتد.» تحلیل سیاست‌های اقتصادی دولت چهاردهم با مشورت بهنام ملکی کارشناس اقتصاد بین‌الملل انجام شده که در ادامه می‌آید.
رابطه با آمریکا را کالبدشکافی نکنیم در شرایط جدید دولت آمریکا، ایران لازم است آن چیزی که مطلوب است را صراحتاً مطرح کند، به‌هرحال یکی از ارکان مهم آمریکا که رئیس‌جمهور آن است تغییر کرده و فارغ از اینکه در گذشته چه گذشته، دولت باید اعلام کند که چه انتظاراتی دارد.
همانطور که بارها کارشناسان اعلام کردند دنیا باید بداند که ما خطری برای جامعه جهانی نداریم، و به نظر من دولت ایران باید با شفافیت بیشتر و حتی مذاکره و گفت‌وگو تلاش کند که فضا را به نفع کشورمان برگرداند. واقعیت این است که تحریم‌ها خسارت‌بار بوده و هست، البته عده‌ای هستند که مطرح می‌کنند که مگر مثلاً کشور ترکیه با آمریکا رابطه بدی دارد پس چرا در آنجا نیز تورم وجود دارد؟ اما باید بگویم این قیاس مع‌الفارق است و ترکیه نیز مشکلات خود را دارد. ما باید اینگونه به موضوع نگاه کنیم که اگر بتوانیم با آمریکا تعامل مثبت داشته باشیم می‌تواند بستر مناسبی برای حل بخشی از مشکلات کشور باشد.
باید بر این نکته تاکید کرد که همه مشکلات نیز به دوش خارجی‌ها و آمریکا نیست، بلکه بخش قابل توجهی از آنها به ناکارآمدی‌های داخلی برمی‌گردد اما باید این واقعیت را بپذیریم که تحریم و درگیری که با آمریکا داریم باعث تشدید این ناکارآمدی‌ها و مشکلاتی مانند فساد و رانت شده است.
حتی باید با یک کشور ضعیف نیز ارتباط داشت و تعامل دوسویه برقرار شود، ما هم نیازمند این هستیم که با روسیه ارتباط خوبی داشته باشیم و هم با آمریکا، منتهی باید تلاش کنیم در این ارتباطات منافع ملی خودمان را در نظر بگیریم و هر جا که از منافع ملی عدول کنیم خسارت خواهیم دید. من فکر می‌کنم در ارتباط با آمریکا نیازی به کالبدشکافی نیست و هر طرف که مقصر بوده در نهایت پیامد خوبی برای ما نداشته است، حتی به عقیده من برای آمریکا نیز سود چندانی نداشت که البته به خودشان مربوط است اما اکنون دولت و نظام سیاسی ما باید تلاش کند از یک موضع منصفانه و منطقی، مطالبات ایران را مطرح کنند و بگویند ما به دنبال چه اهدافی هستیم تا رابطه مناسب برقرار شود.
به‌هرحال مسائلی مانند FATF نیز باید مورد حل و فصل قرار گیرد و از آمریکا و جامعه جهانی بخواهیم تحریم‌ها برداشته شود. کشور ما نیز با یک شرایط شفاف در سطح بین‌الملل حضور خود را نشان دهد و به دنبال منافع ملی باشد، و اگر خارج از این حرکت کنیم فضای بدتر، تلخ‌تر و ناگوارتری برای مردم به خصوص دهک‌های پایین طبقاتی ایجاد می‌شود.
متاسفانه مشکلات و بدبختی طبقات فرودست به خوبی دیده نمی‌شود و اگر مقامات به جای آنان بودند قطعاً در تصمیمات خود تجدیدنظر می‌کردند. ما امیدواریم که این حساسیت ایجاد شود و از یک موضع برابر مشکلات دهه‌های گذشته حل شود. من فکر می‌کنم اگر این چالش ادامه پیدا کند، با توجه به اینکه کشور ما منافع اقتصادی بالایی ندارد و نتوانسته از نخبگان خود برای فضای تولید استفاده کند دچار مشکلات بیشتری خواهیم شد.
پیش‌نیاز توسعه و پیشرفت ایجاد ثبات در اقتصاد، اجتماع و سیاست است، به نظر من ترامپ در دوره جدید ریاست‌جمهوری خود مواضع منطقی‌تری دارد و ما باید از این شرایط حُسن استفاده را برده و طرحی بیاندازیم که به نفع ملت باشد. اگر این اتفاق نیفتد به عقیده من چالش‌ها استمرار خواهد داشت.
همکاری با کشورهای منطقه یکی از نکات مهمی که وزیر اقتصاد در برنامه تلویزیونی دوشنبه‌شب عنوان کرد همکاری با کشورهای منطقه به خصوص روسیه بود. او گفت: «روابط اقتصادی ایران با همسایگان در دولت چهاردهم روزبه‌روز بهتر شده است و با ادامه این روند، امیدواریم هر روز تراز تجاری ایران با همسایگان بهبود یابد؛ ضمن اینکه گسترش همکاری‌ با کشورهای منطقه در دستور کار دولت است.»
همتی به همکاری به روسیه نیز اشاره کرد و عنوان کرد، روندی که با این کشور آغاز کرده‌ایم می‌تواند شرایط را بهتر از قبل کند و همگی اینها به اقتصاد ایران کمک می‌کند.
رؤسای‌جمهور ایران و روسیه جمعه‌شب در مسکو معاهده مشترک جامع راهبردی دو کشور را امضا کرده‌اند، وزیر اقتصاد در این خصوص گفته: «توافق جامع بلندمدتی که با روسیه داشتیم، پایه محکمی برای توسعه روابط سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی است و باعث سرمایه‌گذاری خارجی در دو کشور می‌شود ضمن اینکه باعث بهبود روابط بانکی می‌شود و پلتفرم همکاری‌های متنوع ایجاد شده است و بخش اقتصادی آنگونه که است معتقد است دو کشور آمادگی دارند روابط خود را در همه حوزه‌ها گسترش دهند.»
همتی همچنین گفته که درباره تاسیس بانک روسی در ایران به توافق رسیده‌اند و به پیام‌رسان روسی برای حواله دسترسی پیدا کرده‌ایم که می‌تواند به جای سوئیفت استفاده شود.
او همچنین از تجارت 4 میلیارد دلاری بین دو کشور گفت که قرار است با افزایش صادرات ایران بالاتر نیز برود. همتی جمعه گذشته نیز در روسیه با فعالان اقتصادی این کشور دیدار و گفت‌وگو داشت و در آن نشست گفته بود سازمان سرمایه‌گذاری ایران آماده جذب سرمایه‌های خارجی است و در مورد صدور گارانتی یا صادرات گارانتی آمادگی داریم و وزارت امور اقتصادی و دارایی در سرمایه‌گذاری‌ها نیز آمادگی خود را اعلام کرده است.»
او درباره این همکاری‌ها گفته بود:‌ «اگر دوستان روسی با ما همراهی کنند زمینه‌های خیلی خوبی برای مشارکت و توسعه روابط وجود دارد، به نظر من زمینه و ظرفیت برای کار کردن فراوان است؛ به‌خصوص در بخش خصوصی دو کشور که دولت ایران تاکید ویژه‌ای بر روی آن دارد و تک‌تک پیشنهادها را بررسی می‌کند.
البته وزیر اقتصاد در گفت‌وگوی تلویزیونی از کم‌کاری ایران در مسائل اقتصادی با روسیه گفت و عنوان کرد: «قبلاً روس‌ها خط اعتباری پنج میلیارد دلاری به ایران داده بودند اما پیگیری‌های داخلی در ایران جدی نبود و نتوانستیم از آن استفاده کنیم، پروژه ریل رشت – آستارا را داریم، نیروگاه سیریک و فاز دو و سه نیروگاه هسته‌ای بوشهر را داریم که قرار شد از این خط اعتباری برای آنها استفاده کنیم، رشت – آستارا جزو اولویت‌های ما است که در چارچوب کریدور شمال – جنوب قرار می‌گیرد که به دنبال آن هستیم و گلایه ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری روسیه نیز همین بود که چرا این پروژه کُند پیش می‌رود. به نظر من کُندی این پروژه به تملک زمین‌ها در ایران برمی‌گردد که رئیس‌جمهور ایران دستور دادند به سرعت این موضوع حل شود.»
همتی از حجم تبادلات تجاری با کشورهای عضو اوراسیا نیز گفت: «در حال حاضر واردات از روسیه به ایران 3 برابر ایران به روسیه است که ما به دنبال آن هستیم که توازنی دراین زمینه ایجاد کنیم چراکه ماموریت اصلی وزارت اقتصاد افزایش تولید و بزرگ کردن کیک اقتصاد ایران است؛ ضمن اینکه به روند اقتصادی کشور خوش‌بین هستم.»
او افزود: «همکاری‌های اقتصادی با کشورهای دوست و همسایه را گسترش داده‌ایم و راهبرد اقتصادی ما این است و تلاش داریم با پیوند دادن اقتصاد ایران به کشورهای منطقه وضعیت اقتصادی کشور را بهبود بخشیم و در همین راستا برای اجلاس دی‌هشت به مصر رفتیم و دیدارهای خوبی با مقامات این کشور داشتیم و بنا شد روابط اقتصادی با این کشور نیز گسترش یابد، تاجیکستان دیگر سفری بود که در این چارچوب انجام شد، در یک سال گذشته 50 درصد رشد اقتصادی ما با این کشور بوده و به 380 میلیون دلار رسیده است، روابط ما با این کشور بسیار خوب است و فکر می‌کنیم می‌توانیم آن را بیشتر از این‌ها گسترش دهیم.»
همتی گفت: «پیمانکاران ما در این کشور فعال هستند و پتانسیل بالایی برای گسترش روابط با این کشور داریم، از طرفی مقامات این کشور نیز بنا دارند روابط گسترش یابد و حتی قرار است رفت و آمد مردم دو کشور بیشتر شود و این موضوع می‌تواند به روابط اقتصادی کمک کند، هدف‌گذاری در دولت قبل نیم میلیارد دلار بود و فکر می‌کنم تا چهار سال آینده بتوانیم آن را به یک میلیارد دلار برسانیم.»
باید به دنبال منافع بزرگ در روسیه باشیم ارتباط با روسیه به طور کلی مورد تایید تحلیلگران است و با کلیت رابطه با کشورهایی مانند روسیه، چین و آمریکا موافق هستند، اما باید این را در نظر داشت که هم ما و هم روسیه جزو فروشندگان نفت و گاز محسوب می‌شویم بنابراین در این حوزه‌ها نمی‌توانیم به هم کمک کنیم و دستاوردی برای ما ندارد.
یکی از دردهای بزرگی که ما دچار آن هستیم این است که در اقتصاد شفافیت نداریم و این باعث شده مثلاً ندانیم قراردادهای ما با روسیه خوب بوده یا بد. من معتقد به دشمنی با روسیه نیستم و می‌گویم با آنها نیز باید ارتباط خوبی داشته باشیم منتهی تا جایی که منافع ملی ما تضمین شود همانطور که در مواجهه با آمریکا باید به دنبال منافع ملی باشیم.
می‌توانیم با روسیه قراردادهای اقتصادی خیلی خوبی داشته باشیم اما این کار را انجام نمی‌دهیم و اینگونه می‌شنویم که ایران باید تضمین کند که گاز روسیه را بخرد. من اینها را تایید نمی‌کنم چون فضا شفاف نیست و نمی‌توان به درستی این مسائل را تحلیل کرد.
در شرایط نبود اطلاعات درست و عدم شفافیت نمی‌توان اظهارنظر کرد اما من پیشنهاد دارم حال که ارتباط خوبی با کشور روسیه داریم و از حسن همجواری استفاده می‌کنیم، روسیه نیمی از دو بندر جنوبی خود در دریای خزر را با ایران شریک شود تا ایران بتواند حقوق خود در دریای خزر را احیا کند و افق‌های بزرگی برای کشور ما ایجاد ‌کند.
ما باید وقتی با روسیه مذاکره می‌کنیم به دنبال منافع بزرگ باشیم، بعد از تحریم‌ها و خروج آمریکا از برجام، غربی‌ها از ایران رفتند اما روسیه کار اقتصادی خاصی با ما انجام نداد و با اینکه با ما هم‌پیمان است در استخراج منابع نفتی و گاز ما در دریای خزر مشارکت نکرد. من معتقدم ایران باید با همه کشورها از جمله آمریکا و روسیه آن هم بر اساس منافع متقابل ارتباط خوبی داشته باشد و جنگ و خونریزی جز فلاکت و بدبختی و فقر هیچ پیامد دیگری نداشته و نخواهد داشت.
گاهی نیاز است دولت دخالت کند ما رقابت را قبول داریم و قیمت‌گذاری دستوری را قبول نداریم اما گاهی نیاز است دولت برای نظارت مداخله کند. گویا همتی نیز در تلاش برای رسیدن به بازار آزاد است چنان‌که عنوان کرد: «اینکه دولت می‌گوید قیمت‌گذاری دستوری نمی‌کنند طبیعتاً برای فعالان اقتصادی معنا دارد. دولت تلاش می‌کند تا درباره بورس و همچنین موضوع ارز صداقت خود را به فعالان اقتصادی و مردم نشان دهد.»
وزیر اقتصادی همچنین با تاکید بر حمایت از نظام مالیاتی به‌عنوان مهمترین منبع درآمدی کشور، گفت: «در راستای عدالت مالیاتی و بهبود محیط کسب و کار، مراجعه فعالین اقتصادی به سازمان امور مالیاتی را به حداقل رساندیم. برای اولین بار با اعتماد به صورت‌حساب‌های الکترونیکی ارسالی در سامانه مودیان برای مودی بر اساس این اطلاعات اظهارنامه پیش‌فرض تولید می‌شود و مودی صرفاً اظهارنامه را تکمیل یا اصلاح و ارسال می‌کند.»
او بر پیگیری سیستمی شدن نظام مالیاتی در دولت چهاردهم تاکید کرد و گفته هم‌اکنون اظهارنامه اجاره مستغلات 100 درصد به صورت سیستمی رسیدگی می‌شود، اظهارنامه اصناف و صاحبان مشاغل 80 درصد سیستمی و صرفاً 20 درصد توسط ماموران رسیدگی می‌شود و اظهارنامه اشخاص حقوقی 70 درصد سیستمی و صرفاً 30 درصد توسط ماموران مالیاتی رسیدگی می‌شود.
همتی در ادامه عنوان کرد: «قطعی‌سازی بیش از 8 میلیون پرونده اصناف و صاحبان مشاغل خرد در اجرای تبصره 100 انجام شده است و در مجموع کل پرونده‌ها حداکثر 5 درصد از پرونده‌های دارای ابرازی، توسط ماموران مالیاتی رسیدگی می‌شود. در راستای جلب اعتماد عمومی و مشارکت مردم برای اولین بار در کشور، سازمان امور مالیاتی این امکان را فراهم ساخت تا مؤدیان بتوانند در زمان پرداخت مالیات خود در جریان ارائه فرم تبصره ماده (100) و پرداخت اقساط مالیات، محل مصرف مالیات‌های پرداختی خود را تعیین کنند.»
وزیر اقتصاد همچنین گفت که شهادت رئیس‌جمهور قبل در ابتدای سال بر افت درآمدهای مالیاتی تاثیر داشته و در راستای تحقق درآمدهای دولت در 10 ماه سال 1403 بیش از 921 همت مالیات وصول شد که 47 درصد نسبت به مدت مشابه رشد داشته است.
او عنوان کرد: «میزان عوارض توزیعی در 10 ماهه 1403 معادل 130/1 همت بوده که نسبت به دوره مشابه 39درصد رشد و میزان استرداد 10 ماهه به صادرکنندگان مبلغ 22 همت که نسبت به دوره مشابه سال قبل 65 درصد رشد (10 ماهه سال قبل 13/3 همت) داشته است.»
تلاش برای رشد 8 درصدی همتی در ادامه به اهداف دولت در خصوص رشد اقتصادی اشاره کرد و گفته: «هر اقدامی بتوانیم برای رشد هشت درصدی انجام دهیم باید صورت گیرد، باید به بهره‌وری برسیم و آن را افزایش دهیم؛ اگر کار را به بخش خصوصی بدهیم بهره‌وری خود به خود بالا می‌رود.»
او ادامه داد: «برای بالا بردن بهره‌وری نیاز به آموزش و توجه به تولیدهای دانش‌بنیان داریم و بر همین اساس بانک‌های ما به تولیدکنندگان دانش‌بنیان توجه ویژه‌ای می‌کنند. رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز به این موضوع تاکید کرده‌اند، هرچند به وضعیت کسب و کار انتقادهایی داشته‌اند و ما هم داریم، در چند وقت اخیر هر چه منتظر شدیم دستگاه‌های مربوطه در این رابطه مجوز صادر کنند، اتفاقی نیفتاد و در نهایت مجبور شدیم 18 هزار مجوز صادر کنیم چراکه روند کُند بود.»
همتی افزود: «برای رشد اقتصادی باید سرمایه‌گذاری کنیم، امروز باید مولدسازی را جدی بگیریم، دو هفته پیش اولین رقم مولدسازی بالای 35 همتی را در اصفهان تحقق بخشیدیم که برای آب شرب مردم اصفهان محقق خواهد شد، برای امسال 45 همت در نظر گرفته شده بود که تنها یک مورد 35 همت شد. ارزش افزوده‌ای که مولدسازی ایجاد می‌کند بسیار مهم است و دولت باید این کار را بکند و امسال این موضوع تحقق پیدا می‌کند.»
وزیر اقتصاد گفت: «رشد هشت درصدی امسال اتفاق نمی‌افتد چراکه براساس منابعی که داریم می‌توانیم امور را پیش ببریم اما روش‌هایی که می‌توانیم بهره‌وری را بالا ببریم را تقویت خواهیم کرد. امروز بهره‌وری نقشی در افزایش رشد هشت درصدی کشور ندارد اما وقتی می‌گوییم می‌خواهیم سرمایه‌گذاری بیاوریم این کمک می‌کند چراکه هدف ما بهره‌وری است و در این مسیر گام بر می‌داریم.»
به بورس کمک خواهیم کرد همتی در ادامه به بورس نیز اشاره کرد و گفت قرار نیست هر روز بورس سبز باشد: «برخی اوقات می‌بینیم برخی دوستان وقتی بازار بورس دو روز قرمز می‌شود، نگران می‌شوند؛ درحالی‌که این وضعیت در بورس طبیعی است چراکه نمی‌شود انتظار داشت هر روز بازار بورس سبز باشد و ریکس‌هایی در این بازار وجود دارد و بورس زمانی نیاز به استراحت دارد و به قول متخصصان بازار، بورس همیشه در حالت رشد به سقفی می‌خورد و برمی‌گردد و باز این مسیر را ادامه می‌دهد. بنابراین به نظر من روند بورس خوب است و هر کمکی لازم باشد به آن می‌کنیم.»
او حمایت جدی خود را از بورس بار دیگر اعلام کرد و گفت: «این حمایت پایدار خواهد بود و فعالان بورسی مطمئن باشند که در کنار آنها هستیم و از شهریور تاکنون بورس ایران 35 درصد رشد داشته است و البته برخی سهام‌ها بیشتر شده‌اند؛ هرچند صندوق‌های سهامی خیلی بیشتر رشد داشته‌اند. نمی‌خواهیم قول خاصی بدهیم اما از بورس پشتیبانی می‌کنیم و سیاست دولت همین است چراکه خیلی از مسائل ما را بورس حل می‌کند البته نمی‌خواهم بگویم که تامین مالی خود را می‌خواهیم از بورس حل کنیم بلکه می‌خواهم بگویم وقتی بورس عمیق شود اقتصاد کشور رونق پیدا می‌کند.»
برچسب هاعبدالناصر همتی