عصر کرد - “سرمایه گنجشک کنار پنجره است، با کوچکترین احساس خطری فرار می‌کند”، این تعبیر یکی از فعالان اقتصادی بخش خصوصی، بدون هیچ توضیحی گویای اهمیت امنیت برای سرمایه گذاری است. یقینا برای توسعه اقتصادی هیچ راهی جز جذب سرمایه بخش خصوصی وجود ندارد، همان طور که برای رشد اقتصادی گریزی جز جذب سرمایه‌گذاری خارجی نیست، چیزی که در دهه اخیر اقتصاد ایران به نوعی از آن بی بهره بوده و در روزهای گذشته اخبار نگران کننده ای مبنی بر خروج دومینو وار معدود سرمایه گذاران خارجی مستقر در ایران، نیز مخابره شد.
به گزارش نماد اقتصاد، در روزهای آغازین دولت اول حسن روحانی، بیژن نامدار زنگه وزیر وقت نفت در یک برنامه تلویزیونی وقتی توسعه صنعت نفت و گاز کشور را در گرو سرمایه‌گذاری خارجی دانست، مجری به سبک جریان “شعار درمان” به وزیر یادآور شد که چرا با تکیه بر توان داخلی اقدام نمی کنید؟ اما واکنش زنگه پاسخی برای مجری برنامه باقی نگذاشت، او با ارائه آمار مجموع نقدینگی وقت کشور، تصریح کرد که تمام این مبلغ به صنعت نفت و گاز تزریق شود بازهم پاسخگو نیست !. زنگنه در ادامه هشدار داد چنانچه سالانه یکصد میلیارد دلار در صنعت نفت و گاز سرمایه گذاری نشود کشور با چالش مواجه می شود. آن اتفاق افتاد و امسال در زمستان کمی خنک 1403 و پیشتر 1402 تهران، چرخ صنایع به دلیل ناترازی انرژی از حرکت افتاد و میلیاردها دلار به اقتصاد کشور ضربه وارد آمد، مخصوصا به صنایع مادر و ارزآوری همچون فولاد که ارزآوری آنها در روزگار تحریم، از نان شب برای خزانه دولت واجب‌تر است.
اقتصاد تحت تحریم های ظالمانه اگر برای کاسبان تحریم و درشت گویان عالم سیاست، نان دارد برای کشور چیزی جز تورم و کوچک شدن سفره مردم را به همراه ندارد، در تمام سال‌هایی درمانگران شعاری! دم از توان داخلی و تکیه صرف به تعامل با برخی کشورها داشته و دارند آنها سرمایه چندانی به اقتصاد ایران تزریق نکردند چرا که قصه سرمایه همان گنجشک لب پنجره است، اقتصاد تحریمی بدون معاملات بانکی بین المللی و گنجانده شدن در لیست سیاه اف ای تی اف جای امنی برای سرمایه گذاری نیست، چرا که سرمایه عاشق سود است نه چشم و ابروی درمانگران شعاری!
رکوردهای تاریخی فرار سرمایه
بر اساس آرشیو بانک مرکزی، نرخ فرار سرمایه از کشور از سال 1391 حدود 11 میلیارد دلار در سال بوده است و در شرایطی که امسال نرخی به صورت رسمی در این خصوص اعلام نشده است اما در 9 ماهه ابتدای سال 1402 و بر اساس آمار رسمی رخ فرار سرمایه از کشور به 20 میلیارد دلار رسید و عمق مایوس شدن فعالان اقتصادی از شرایط کشور را نمایان کرد.
خروج سرمایه گذاران وفادار !
اما در شرایطی شرکای اماراتی و عربستانی کارخانه های تولید روغن نباتی و همچنین فروشگاه بزرگ هایپر ستار حتی با وجود تحریم‌های سختگیرانه ایالات‌متحده در دوره نخست ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ و در اوج تیره شده روابط ایران و عربستان و سفارت نوردی برخی جریانات، هرگز از ایران نرفتند این بار در آستانه بازگشت ترامپ به کاخ سفید عطای سرمایه گذاری در اقتصاد ایران را به لقایش بخشیدند ! علاوه بر این دو در خبرها آمده بود که سرمایه گذار خارجی شرکت دی جی کالا هم سرمایه خود را از کشور خارج کرده است.
شرکت ماجدالفطیم از فهرست سهامداران هایپراستار خارج شد تا پس از خروج شرکت عربستانی صافولا از فهرست سرمایه‌گذاران صنعت روغن در ایران، دومین شرکتی باشد که از بازار ایران بیرون می‌رود. این رویکرد که از زمان خروج ترامپ از برجام در سال1397 به یک جریان جدی در اقتصاد ایران تبدیل‌شده، نام‌های بزرگی را از فهرست همکاران اقتصاد ایران حذف کرده‌است. به‌نظر می‌رسد بازگشت دوباره ترامپ به‌قدرت، مساله خروج از بازار ایران را دوباره داغ کرده‌است. به‌جز صافولا و هایپراستار، اخباری از خروج برخی سرمایه‌گذاران خارجی مهم به‌ویژه در بخش اقتصاددیجیتال از ایران به گوش می‌رسد که شائبه دومینویی‌شدن خروج سرمایه‌گذاران خارجی را پررنگ می‌کند. موضوعی که نه فقط از کانال خروج ارز که از کانال خروج توان مدیریتی، اتصال به فناوری و بازارهای جهانی و… روی اقتصاد ایران اثر منفی به‌جای می‌گذارد.
خبر پیشنهادی: جزئیات تجارت خارجی ایران در 11ماهه 1402 / تراز تجاری 19 میلیارد دلار مثبت شد حسین سلاح ورزی فعال اقتصادی در این خصوص به دنیای اقتصاد می گوید: در دور نخست فعالیت ترامپ در کاخ‌سفید نیز شاهد خروج بسیاری از سرمایه‌گذاران خارجی فعال در ایران بودیم. بسیاری از این سرمایه‌گذاران ذیل برجام در ایران حضور یافته‌بودند و حتی در مواردی برای خروج از کشور ما متحمل زیان و خسارت هم شدند. بااین‌وجود ترجیح دادند با توجه به سختگیری‌های ترامپ در تعامل با ایران و تشدید تحریم‌های اعمالی علیه کشور ما، سرمایه خود را از ایران خارج کنند.
این فعال اقتصادی در پاسخ به سوالی مبنی‌بر تاثیر خروج سرمایه‌گذاران خارجی از ایران بر اقتصاد کشور گفت: اقتصاد ایران برای دهه‌های متمادی از چالش کمبود سرمایه و به‌خصوص سرمایه خارجی رنج برده است. در طول برنامه‌های اقتصادی پنج‌ساله کشور، رشد 8درصدی اقتصادی هدف‌گذاری شده که در عمل با توجه به کمبود و حتی نبود سرمایه، عملا تحقق آن، ممکن و شدنی به‌نظر نمی‌رسد.
وی افزود: شرایط سیاسی ایران از یک‌سو و مقررات و قوانین حاکم بر حوزه سرمایه‌گذاری خارجی از سوی دیگر، ورود سرمایه به کشور را دشوار کرده‌است. در همین‌حال غیرقابل‌پیش‌بینی‌بودن اقتصاد ایران، تورم مقررات و قوانین و سایر چالش‌های اقتصادی، عملا حتی در دوره‌های نبود تحریم، مانع ورود سرمایه به کشور شده‌است. بهترین دوره جذب سرمایه خارجی به کشور را باید در دوره برجام و همچنین دوران فعالیت دولت‌های هفتم و هشتم ریاست‌جمهوری ایران، دانست.

امیدوار به نرفتن هایپراستار !
پس از خروج فروشگاه زنجیره‌ای «وی وان» که در کشور بیش از 100 شعبه داشت و نیز خروج سرمایه گذار عربستان سعودی از تولید و تأمین بازار روغن خوراکی، هر صحبتی در خصوص سرمایه گذاران خارجی مبنی بر خروج نگرانی‌هایی را در کشور ایجاد می‌کند. محمدعلی خراسانی، رئیس اتحادیه فروشگاه‌های زنجیره‌ای کشور درباره خروج سرمایه گذار فروشگاه هایپر استار از ایران به مهر گفت: این برند بیش از 15 سال است که در ایران فعالیت دارد و طرف قرارداد آنها شهرداری است. فروشگاه‌های بزرگی که سرمایه گذاری زیادی دارند معمولاً یکی دو سال قبل از پایان قرارداد، رایزنی و مذاکره را برای تمدید قرارداد خود شروع می‌کنند.
رئیس اتحادیه فروشگاه‌های زنجیره‌ای کشور با بیان این که این برند دارای 29 شعبه در استان‌های تهران، شیراز، اصفهان، کرمان، یزد و… است، خبر داد: به زودی شعبه جدید هایپر استار در بابلسر نیز کار خود را آغاز خواهد کرد.
وفاق در حوزه سیات خارجی شکل می گیرد؟
این شرایط در حالی بر اقتصاد کشور حکمفرماست که دولت برای تحقق رشد اقتصادی 8 درصدی به سرمایه گذاری سالانه 200 میلیارد دلاری نیاز دارد و باید دید تحولات بین المللی در ماه های آینده دولت چهاردهم را به کدام سو می برد و مسعود پزشکیان که در رفع فیلترینگ با ایجاد وفاق مختصر قدم هایی برداشت در عالم سیاست بین الملل نیز قادر خواهد بود مخالفان سفت و سخت سیاسی خود را برای تعامل بر پایه منافع ملی با غرب، همراه کند یا دولت او نیز خیلی زود به سرنوشت دولت دوم روحانی مبتلا خواهد شد و همچون دولت مرحوم رئیسی دستاوردی جز اسب زین کرده نخواهد داشت!
انتهای پیام