عصر کرد - پیوستن ایران به FATF موضوعی پیچیده با مزایای اقتصادی و چالش‌های سیاسی است و این عضویت می‌تواند جذب سرمایه‌گذاری خارجی و تسهیل تجارت بین‌المللی را به همراه داشته باشد، ولی نگرانی‌هایی درباره نظارت خارجی و افشای اطلاعات اقتصادی وجود دارد.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، پیوستن ایران به گروه ویژه اقدام مالی (FATF) اگرچه می‌تواند مزایایی همچون بهبود روابط بانکی بین‌المللی و کاهش ریسک مالی داشته باشد، اما معایب اقتصادی قابل توجهی نیز به همراه دارد.
این معایب در شرایطی که کشورهای غربی نقش اصلی را در این سازمان ایفا می‌کنند، می‌تواند برای ایران چالش‌برانگیزتر باشد. کشورهای غربی، به ویژه ایالات متحده و اتحادیه اروپا، از FATF به عنوان ابزاری برای اعمال فشارهای سیاسی و اقتصادی استفاده می‌کنند، که این موضوع می‌تواند تأثیرات منفی بر اقتصاد ایران داشته باشد.
یکی از مهم‌ترین معایب اقتصادی پیوستن به FATF، افزایش هزینه‌های اجرایی و نظارتی است. ایران برای هماهنگی با استانداردهای این سازمان، نیازمند ایجاد تغییرات گسترده در سیستم مالی و بانکی خود است. این تغییرات شامل اصلاح قوانین، ایجاد سیستم‌های شفاف‌تر برای گزارش‌دهی مالی، افزایش نظارت بر تراکنش‌ها و اجرای استانداردهای بین‌المللی است. این فرآیند هزینه‌های مالی و اجرایی قابل توجهی را به همراه دارد که در شرایط اقتصادی فعلی ایران، می‌تواند فشار مضاعفی بر بودجه دولت و بخش خصوصی وارد کند.
از سوی دیگر، عضویت در FATF ممکن است انعطاف‌پذیری ایران در انجام معاملات بین‌المللی را کاهش دهد. این سازمان استانداردهای سخت‌گیرانه‌ای را برای گزارش‌دهی مالی و شفافیت تراکنش‌ها تعیین می‌کند که می‌تواند فرایندهای مالی را پیچیده‌تر و زمان‌بر کند. این موضوع به ویژه برای شرکت‌های ایرانی که با کشورهای تحت تحریم یا گروه‌های منطقه‌ای همکاری می‌کنند، چالش‌برانگیز خواهد بود.
عضویت در FATF ممکن است باعث افزایش ریسک خروج سرمایه از کشور نیز شود. برخی از سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی ممکن است به دلیل افزایش نظارت‌ها و محدودیت‌های مالی، ترجیح دهند سرمایه‌های خود را از ایران خارج کنند. این موضوع می‌تواند تأثیرات منفی بر بازار سرمایه و اقتصاد کلان ایران داشته باشد.
علاوه بر این، عضویت در FATF ممکن است روابط تجاری ایران با کشورهایی که به این سازمان متعهد نیستند را تحت تأثیر قرار دهد. برخی از کشورها ممکن است از استانداردهای FATF تبعیت نکنند و این موضوع می‌تواند به اختلافات تجاری و مالی بین ایران و این کشورها منجر شود. این موضوع به ویژه برای کشورهایی که روابط تجاری نزدیکی با ایران دارند، چالش‌برانگیز خواهد بود.
در نهایت، پیوستن به FATF ممکن است هزینه‌های معاملات بانکی را افزایش دهد. بانک‌های ایرانی باید سیستم‌های خود را با استانداردهای FATF هماهنگ کنند که این امر نیازمند سرمایه‌گذاری‌های قابل توجه در فناوری و آموزش است. این هزینه‌ها می‌تواند به افزایش هزینه‌های معاملات بانکی و کاهش رقابت‌پذیری بانک‌های ایرانی در بازارهای بین‌المللی منجر شود.
در شرایطی که کشورهای غربی نقش اصلی را در FATF ایفا می‌کنند، این سازمان می‌تواند به عنوان ابزاری برای اعمال فشارهای سیاسی و اقتصادی علیه ایران استفاده شود. این موضوع به ویژه در شرایط تحریم‌های بین‌المللی، می‌تواند تأثیرات منفی بر اقتصاد ایران داشته باشد. بنابراین، تصمیم‌گیری در مورد پیوستن به FATF نیازمند تعادل بین منافع ملی و الزامات بین‌المللی است. ایران باید با در نظر گرفتن این چالش‌ها، راه‌حل‌هایی را برای کاهش تأثیرات منفی احتمالی پیدا کند.

پیوستن به FATF قدم برداشت بر دو لبه یک شمشیر برای ایران بشیر اسماعیلی، کارشناس روابط بین‌الملل، به خبرنگار ایمنا می‌گوید: در این راستا می‌توان بیان کرد که پیوستن به FATF، افزون بر مزایایی که برای اقتصاد کشور به همراه دارد، می‌تواند معایبی را نیز داشته باشد، از جمله مزایای آن می‌توان به جذب بیشتر سرمایه‌گذاری خارجی و تسهیل در امر تجارت بین‌الملل اشاره نمود، اما در عین حال، نظارت خارجی، به ویژه از سوی نهادهای غربی، بر اقتصاد ایران افزایش خواهد یافت و این مسئله، در شرایطی که غرب با ایران دارای تنش‌های سیاسی متعددی است، چنانچه با دقت و ظرافت کافی مدیریت نشود، می‌تواند تهدیداتی را برای امنیت اقتصادی کشور به دنبال داشته باشد، بنابراین، لازم است تا سود و زیان‌های پیوستن به FATF به طور دقیق سنجیده شده و سپس تصمیمی شایسته در این خصوص اتخاذ گردد.
وی افزود: شایان ذکر است که تولید ناخالص داخلی (GDP) جهانی در سال 2023، تقریباً 105 تریلیون دلار بوده که کشورهای عضو FATF حدود 90 تریلیون دلار از این مقدار را به خود اختصاص داده‌اند و این آمار نشان می‌دهد که بخش عمده‌ای از اقتصاد جهانی بر اساس قواعدی نظیر FATF تنظیم شده و این مهم می‌بایست در پیوند با مسئله پیوستن ایران به این سازوکار، مورد توجه ویژه قرار گیرد.
کارشناس روابط بین‌الملل خاطرنشان می‌کند: اساساً نمی‌توان با اطمینان خاطر ادعا کرد که اجرای کامل FATF، منجر به افشای اطلاعات اقتصادی و بانکی کشورها برای دولت‌های خارجی نخواهد شد؛ پس از جنگ جهانی دوم و کنفرانس برتو ن وودز، اقتصاد جهانی عمدتاً توسط ایالات متحده آمریکا و برخی از متحدان آن طراحی گردید است.
اسماعیلی ادامه می‌دهد: این طراحی مبتنی بر معرفی دلار به عنوان ارز بین‌المللی و پیدایش نهادهایی نظیر بانک جهانی، صندوق بین‌المللی پول و گات (که بعدها به سازمان تجارت جهانی تبدیل شد) بود و طبیعتاً این سیستم به گونه‌ای سازمان‌دهی شد که بتواند اقتصاد جهانی را به نفع غرب مدیریت نماید و FATF نیز از این روند جدا نبوده است.
وی بیان می‌کند: پیوستن به FATF برای ایران، در مقایسه با سایر کشورها، با پیچیدگی‌های بسیار بیشتری همراه است؛ در شرایطی که مسائلی نظیر هنر، ورزش، محیط زیست، حقوق زنان و … به دستاویزی برای اعمال فشار سیاسی بر ایران به عنوان کشوری ناهمسو با آمریکا تبدیل شده است، FATF نیز در حوزه اقتصاد می‌تواند علیه ایران مورد سوءاستفاده قرار گیرد و بنابراین، این سازوکار که در اصل تسهیل‌کننده روابط اقتصادی است، در عین حال ظرفیت کنترل اقتصاد و تغییر معادلات آن را نیز دارا می‌باشد.
کارشناس روابط بین‌الملل تصریح می‌کند: جمهوری اسلامی ایران، ضمن حفظ روابط خود با سازمان‌های بین‌المللی نظیر سازمان ملل متحد، معاهده NPT، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و … که اغلب غرب‌محور هستند، رویکردی توأمان به شرق را نیز در سیاست خارجی خود دنبال کرده است و عضویت در پیمان شانگهای و گروه بریکس، و همچنین عضویت ناظر ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیا که به تازگی محقق شده است، نمونه‌هایی از گرایش به شرق و ایجاد جایگزین اقتصادی و سیاسی در نظام بین‌الملل به شمار می‌روند.
اسماعیلی اضافه می‌کند: در مجموع، اگر FATF بر مبنای یک همکاری اقتصادی متعارف با ایران و در راستای رفع موانع تجاری صورت پذیرد، پیوستن به آن می‌تواند برای اقتصاد ایران مفید واقع شود، اما اگر مسائلی ادعایی مانند حمایت از تروریسم، عدم شفافیت مالی و جاسوسی اقتصادی در کار باشد، به طور قطع اثری منفی در پی خواهد داشت.

FATF؛ ابزاری برای اعمال فشار سیاسی بر ایران از سوی قدرت‌های بزرگ افسانه خسروی، پژوهشگر مطالعات منطقه به خبرنگار ایمنا می‌گوید: اجرای کامل استانداردهای FATF مستلزم افزایش شفافیت در سیستم مالی و بانکی ایران است. این موضوع ممکن است منجر به نظارت بیشتر نهادهای بین‌المللی بر اقتصاد ایران شود و امنیت اقتصادی کشور را تحت تأثیر قرار دهد.
وی ادامه می‌دهد: عدم انطباق کامل با استانداردهای FATF، ایران را در فهرست کشورهای پرخطر برای سرمایه‌گذاری قرار داده است. این مسئله باعث ایجاد تحریم‌ها و فشارهای اقتصادی زیادی شده و دسترسی ایران به بازارهای جهانی را دشوار کرده است.
پژوهشگر مطالعات منطقه تصریح می‌کند: یکی از چالش‌های اصلی، جرم‌انگاری مستقیم تأمین مالی تروریسم است. این موضوع ممکن است با اصول و قوانین داخلی ایران در تعارض باشد و اجرای آن را با مشکل مواجه کند.
خسروی عنوان می‌کند: یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های سیاسی، عدم وجود تعریف مشخص و جهانی از مفاهیمی مانند «تروریسم» و «نهضت‌های آزادی‌بخش» است. این ابهام باعث می‌شود که برخی کشورها از سازوکار FATF برای فشار سیاسی بر ایران استفاده کنند و حمایت ایران از گروه‌هایی که خود آن‌ها را نهضت‌های آزادی‌بخش می‌دانند، به‌عنوان تأمین مالی تروریسم تلقی شود.
وی خاطرنشان می‌کند: FATF می‌تواند به‌عنوان ابزاری برای اعمال فشار سیاسی بر ایران توسط قدرت‌های بزرگ مانند آمریکا و اتحادیه اروپا استفاده شود. این موضوع به‌ویژه در شرایط تنش‌های بین‌المللی، می‌تواند امنیت ملی و منافع سیاسی ایران را تهدید کند.
پژوهشگر مطالعات منطقه بیان می‌کند : عضویت در FATF ممکن است باعث افزایش وابستگی ایران به نهادهای بین‌المللی و کاهش استقلال اقتصادی و سیاسی کشور شود. این موضوع با اصول استقلال‌طلبی و خودکفایی که در سیاست‌های کلان ایران مطرح است، در تعارض قرار دارد.
خسروی یادآور می‌شود: با توجه به سیاست‌ها ایران معتقدام که برخی از مواد FATF، به‌ویژه در حوزه تأمین مالی، ممکن است حمایت از گروه‌ها و جنبش‌هایی را که به‌عنوان نهضت‌های آزادی‌بخش شناخته می‌شوند، محدود کند. این موضوع با اصول قانون اساسی ایران که بر حمایت از مستضعفان جهان تأکید دارد، در تعارض است.
به گزارش ایمنا ، پیوستن ایران به گروه ویژه اقدام مالی (FATF) یک مسئله پیچیده با ابعاد اقتصادی و سیاسی است. از یک سو، عضویت در FATF می‌تواند موجب جذب سرمایه‌گذاری خارجی، تسهیل تجارت بین‌المللی و بهبود روابط بانکی با سایر کشورها شود. بخش بزرگی از اقتصاد جهانی بر اساس استانداردهای FATF تنظیم شده است و عدم انطباق با این استانداردها می‌تواند دسترسی ایران به بازارهای جهانی را محدود کند. از سوی دیگر، اجرای کامل FATF می‌تواند منجر به افزایش نظارت خارجی بر اقتصاد ایران شود و در شرایط تنش سیاسی با غرب، این مسئله می‌تواند تهدیداتی برای امنیت اقتصادی کشور ایجاد کند. همچنین، تعریف دقیق تروریسم و نهضت‌های آزادی‌بخش در سطح بین‌المللی چالش‌برانگیز است و ممکن است باعث سو استفاده از سازوکار FATF علیه منافع ایران شود.
بنابراین، تصمیم‌گیری درباره پیوستن به FATF مستلزم ارزیابی دقیق مزایا و معایب اقتصادی و سیاسی است. لازم است تا ایران با در نظر گرفتن همه جوانب، به ویژه تبعات احتمالی نظارت خارجی و استفاده سیاسی از این سازوکار، اقدام کند. همچنین، ایجاد تعادل بین حفظ روابط با سازمان‌های بین‌المللی و توسعه روابط با شرق، رویکردی اساسی برای ایران در سیاست خارجی است. در نهایت، هدف اصلی باید دستیابی به یک همکاری اقتصادی متعارف و رفع موانع تجاری باشد، نه ایجاد محدودیت‌ها و فشارهای اقتصادی.
در نهایت، رویکرد ایران به FATF باید به گونه‌ای باشد که منافع اقتصادی کشور را در کنار حفظ استقلال و امنیت ملی تضمین کند. این موضوع نیازمند بررسی دقیق، شفافیت و همکاری میان نهادهای مختلف است تا تصمیمی اتخاذ شود که بیشترین منفعت را برای ایران به ارمغان آورد.
کد خبر 827620