بزرگنمايي:

عصر کرد - علاوه بر این، پروژه مزبور نقش مهمی در توسعه کشاورزی منطقه ایفا می‌کند و زمینه بهره‌برداری از 4300 هکتار از اراضی کشاورزی و باغات واقع در مسیر سامانه را فراهم کرده است؛ به‌طوری‌که تاکنون 1300 هکتار از این اراضی از آب این سامانه بهره‌مند شده‌اند.
طرح بزرگ سد آزاد و سامانه‌های انتقال آب با هدف تأمین آب شرب شهرهای سنندج، قروه، دهگلان و توسعه باغات و کشاورزی در مسیر انتقال، یکی از طرح‌های راهبردی در حوزه مدیریت منابع آب استان کردستان به شمار می‌رود.
این طرح با استفاده از زیرساخت‌های شامل سد آزاد به ارتفاع 125 متر و حجم مخزن 300 میلیون متر مکعب، شامل بیش از 88 کیلومتر خط انتقال است که خود شامل 73 کیلومتر لوله انتقال، 15 کیلومتر تونل و 660 متر ارتفاع پمپاژ است. این سامانه مسئول انتقال آب از حوضه آبریز سیروان به حوضه قزل‌اوزن و تحویل آن به مخزن سد قوچم می‌باشد. آب تنظیمی این سد از طریق سامانه‌های انتقال مختلفی نظیر انتقال آب از سد آزاد به سد قوچم به طول 88 کیلومتر، خط انتقال مستقیم از سد آزاد به تصفیه‌خانه شهر سنندج به طول 27 کیلومتر، و تصفیه‌خانه آب و خط انتقال آب از سد قوچم به شهرهای قروه و دهگلان به طول 64 کیلومتر تأمین می‌شود. هدف کلی این طرح تأمین آب شرب سالم و بهداشتی برای شهرهای سنندج، قروه و دهگلان و همچنین آب کشاورزی برای 4300 هکتار از اراضی و باغات مسیر سامانه است.
پروژه انتقال آب به سنندج: دو مرحله اصلی با هدف تأمین آب پایدار
آبرسانی به شهر سنندج از سال 1394 آغاز شد. در مرحله نخست، رهاسازی آب در مسیر طبیعی رودخانه قبل از ایستگاه میانی سامانه 88 کیلومتری (کیلومتر 33 سامانه )انجام شد تا آب به سد وحدت برسد. این اقدام با هدف تأمین بخشی از نیاز آبی شهر انجام شد.
در مرحله دوم، که از سال 1398 آغاز و در آذر 1401 به بهره‌برداری رسید، خط انتقال مستقیم آب به تصفیه‌خانه شرب سنندج راه‌اندازی شد. این خط به طول 27 کیلومتر از سامانه 88 کیلومتری منشعب شده و آب را به صورت مستقیم به تصفیه‌خانه منتقل می‌کند. مجموع طول مسیر این انتقال مستقیم به همراه بخش‌های قبلی 60 کیلومتر است که بخش اول آن شامل 33 کیلومتر از سامانه 88 کیلومتری است. این پروژه در کنار توسعه تصفیه‌خانه شرب سنندج، ظرفیت تأمین آب شرب شهر را به میزان قابل توجهی افزایش داد.
آبرسانی به شهرهای قروه و دهگلان؛ تقویت زیرساخت‌ها برای تأمین آب پایدار
یکی از پروژه‌های مهم طرح سد آزاد، آبرسانی به شهرهای قروه و دهگلان است. این بخش از سامانه شامل خط لوله‌ای به طول 64 کیلومتر و دو ایستگاه پمپاژ با ارتفاع پمپاژ 367 متر است. در حال حاضر، خط انتقال آب به دهگلان به طول 25 کیلومتر و ایستگاه پمپاژ شماره 1 آماده بهره‌برداری است، که به طور همزمان با انجام فعالیت‌های تکمیلی، آبرسانی به این شهر به صورت مستمر ادامه دارد.
در کنار این اقدامات، بخش دیگری از پروژه شامل ساخت خط انتقال 39 کیلومتری از دهگلان به قروه در حال اجراست. با تأمین اعتبار لازم، عملیات اجرایی خط انتقال و ایستگاه پمپاژ شماره 2 با سرعت بیشتری ادامه خواهد یافت و به سرعت تکمیل و وارد مدار خواهد شد.
ایستگاه‌های پمپاژ و خط تکمیلی؛ افزایش ظرفیت پمپاژ و تکمیل طرح
در سامانه 88 کیلومتری انتقال آب از سد آزاد، سه ایستگاه پمپاژ برای تأمین آب شرب سنندج و سد قوچم و انشعابات کشاورزی مسیر سامانه طراحی شد. این ایستگاه‌ها به ظرفیت پمپاژ 3.2 مترمکعب بر ثانیه با ارتفاع پمپاژ 660 متر آب را تا سد قوچم انتقال می‌دهند.
همچنین، ایستگاه پمپاژ و خط تکمیلی ابتدای مسیر، که در نزدیکی سد آزاد در حال اجراست، ظرفیت پمپاژ را به میزان قابل توجهی افزایش خواهد داد. این ایستگاه که مستقل از سه ایستگاه پمپاژ قبلی است، به افزایش ظرفیت کلی سیستم کمک می‌کند و در نهایت ظرفیت نهایی پمپاژ سامانه را به 6.2 مترمکعب بر ثانیه خواهد رساند.
تأمین آب پایدار برای بیش از 40 درصد جمعیت استان کردستان؛ هدف گذاری تا افق 1425
با بهره‌برداری کامل از طرح انتقال آب سد آزاد و تکمیل ایستگاه‌های پمپاژ، بخش عمده‌ای از مردم استان کردستان تا افق 1425 از آب شرب پایدار، گوارا و بهداشتی بهره‌مند خواهند شد؛ از جمله 700 هزار نفر در سنندج و 350 هزار نفر در شهرستان‌های قروه و دهگلان. همچنین کشاورزان استان نیز از منابع آب کشاورزی این طرح برای توسعه 4300 هکتار از اراضی و با استفاده از مسیر قاطع سامانه، بهره خواهند برد.
این پروژه‌ها با تأمین نیاز آبی استان، گامی بلند در جهت افزایش رفاه شهری، توسعه کشاورزی و صنایع در منطقه برداشته خواهد شد و نقش مهمی در مدیریت منابع آب و تأمین نیازهای روزافزون این استان ایفا می‌کند. همچنین، این طرح موجب تأمین بیش از 40 درصد از جمعیت استان کردستان و افزایش ظرفیت آبی در مناطق مختلف می‌شود.