چاپ

عصر کرد -

عصر کرد

روزه از جمله عبادات مهم در دین اسلام است که همچون سایر نواحی جهان اسلام درمیان اهل سنت و بویژه در کردستان، با استقبال فراوان و شکوه و معنویت خاص برگزار می‌شود. در این مقال، نگاهی خواهیم انداخت به بعضی از برنامه‌های دینی و اجتماعی اهل سنت در کردستان در ماه صیام.
ختم قرآن: از آنجا که رمضان ماه نزول قرآن است (شهر رمضان الذی أُنزل فیه القرآن.
..) یکی از برنامه‌های مسلمانان دراین ماه، ختم کل قرآن است. روزه داران، ملزم به تلاوت یک جزء قرآن هستند و همراه با تلاوت، در حد توان و وسع، به تدبر در مفاهیم آیات می‌نشینند. در بسیاری از مساجد و محافل، به‌صورت روزانه یا شبانه، جلسات تفسیر و بیان مفاهیم قرآن هم از سوی ماموستاها(روحانیون) برپا می‌شود.
تراویح: نمازی است که هرشب پس از فریضه نماز عشاء، معمولاً به‌صورت جماعت در مساجد گزارده می‌شود و بسیار باشکوه و باصفا ست. نماز تراویح بیست رکعت است که پس از هردو رکعت، سلام داده می‌شود و پس از هر چهار رکعت استراحت(یا اصطلاحاً ترویحه ای) می‌شود و دعاها و اوراد خاصی به‌صورت دسته جمعی خوانده می‌شود. (یا حنّان یا منّان! یا ذاالفضلِ و الإحسان! ثبِّت قلبَنا علی الإیمان، نرجُو عفَوَک والغُفران).
در پانزده شب نخست رمضان، در کنار دعاها و نیایش‌ها، با صدای بلند و با خطاب قرار دادن رمضان، «مرحبا مرحبا یا شهر رمضان مرحبا یا شهر الخیر و البرکه و الإحسان، فُتِّحَت فیک أبوابُ الجِنان و غُلِّغت فیک أبوابُ النیران» سرداده می‌شود و در پانزده شب آخر، «الوداع الوداع یا شهر رمضان الوداع...» گفته می‌شود.
در شب‌های رمضان هرکس به قدر وسع و توان خود، شب زنده‌داری می‌کند؛ بخصو ص در شب‌های قدر که در دهه اخیر ماه رمضان واقع است که یکی از شب‌های فرد است. شب قدر شبی است که گناهان آمرزیده می‌شود و عبادت در آن شب، بهتر و بیشتر از هزار ماه است و شب نزول فرشتگان و روح الأمین به زمین است و شب سلام و نزول رحمت است؛ (لیله القدر خیرٌ مِن ألفِ شهر، تنزّل الملائکه و الروح فیها بإذن ربِّهم من کل أمر سلام هی حتّی مطلع الفجر). همه تلاش دارند که شب قدر را درک کنند و به فیضش نائل شوند. معلوم نیست شب قدر دقیقاً کدام یک از شب‌هاست اما غالباً شب بیست‌وهفتم را شب قدر می‌دانند و به‌نظر امام شافعی شب بیست‌و‌سوم است.
بیدار کردن همدیگر برای سحری ( پارشیو): یکی از رسم‌های زیبا که هنوز هم در بسیاری جاها باقی مانده است. مأموریت چند نفر در کوی و برزن و بیدار کردن مردم برای برخاستن از خواب و نماز تهجد و راز و نیاز است که معمولاً با خواندن اشعار و نیایش‌هایی است که اصطلاحاً «صلا» گفته می‌شود که گاه همراه با کوبیدن طبل و دف است.
رمضان کریم: رمضان، ماه خیرات و بخشش‌هاست. هرکس هرقدر در توان داشته باشد می‌بخشد و فقرا و مساکین را اطعام می‌دهند.
پختن نان روغنی محلی و توزیع آن در میان همسایگان و اقوام و افراد نیازمند؛ یکی از سنت های دیرینه است.
عید فطر: مراسم عید فطر بسیار با شکوه برگزار می‌شود. در همه مساجد محلات، این نماز برپاست. پس از یک ماه عادت ستیزی و مبارزه با خواهش‌های نفسانی، مردم بهترین لباس‌هایشان را می‌پوشند و پس از انجام غسل مستحب، معطر و آراسته به نماز عید می‌روند.
سرفطره یا زکات بدن: پرداخت زکات بدنی واجب شرعی است که قبل از برگزاری عید فطر باید به شخصی که از نظر مالی مستحق دریافت آن است پرداخت شود.
حلالیت طلبی: پس از برخاستن از نماز عید فطر، حاضران در مسجد، برای طلب حلالیت از همدیگر و رفع کدورت‌های احتمالی، یکدیگر را می‌بوسند و از هم حلالیت می‌خواهند که مناظر زیبایی از دوستی و اخلاص توأم با حلقه زدن اشک در چشم‌ها خلق می‌کنند و دوستی و صفا را تجدید دوباره می‌کنند.
دید و بازدیدها و صله رحم: پختن غذا ی گرم برای صبح عید که معمولاً «پل او جشن» گفته می‌شود و نوعی عادت ستیزی است و خاطره‌اش ماندگار، از دیگر برنامه‌های خانواده‌هاست. البته قدیم ترها افراد، غذای خود را با خود به مسجد می‌بردند و پس از نماز عید، در مسجد سفره پهن می‌شد و غذای صبح عید تناول می‌شد. بعد از اتمام این برنامه، مردم برای صله‌رحم به دید و بازدید به خانه اقوام و خویشان سر می‌زنند.