بزرگنمايي:

عصر کرد - رزمایش مرکب امنیت دریایی شمال اقیانوس هند دارای برخی عملیات‌های جدید و متفاوت بود که با صحنه‌گردانی و فرماندهی نیروهای مسلح ایران با موفقیت انجام شد.
امتداد، گروه سیاست-هادی رضایی؛ هفتمین رزمایش مرکب کمربند امنیت دریایی 2025 با حضور ایران، چین و روسیه و ناظرانی از کشورهای قزاقستان و پاکستان و با شعار «با هم برای برقراری صلح و امنیت»، با پیام صلح و دوستی، برای چهارمین سال متوالی با مشارکت یگان‌هایی از نیروی دریایی ارتش و یگان‌های منتخبی از نیروی دریایی سپاه پاسداران و همچنین یگان‌هایی از نیروی دریایی چین و روسیه و ناظرانی از کشورهای قزاقستان و پاکستان به مدت چهار روز در منطقه‌ای به وسعت 17 هزار کیلومتر مربع در شمال اقیانوس هند برگزار شد.
هفتمین رزمایش مرکب کمربند امنیت دریایی در سه فاز طراحی شده بود که فاز اول آن پس از دریافت یگان‌های شناور مهمان و انتقال افسران و فرماندهان شناورها به ساحل و شرکت در جلسه توجیهی، توجیهات تخصصی به طور کامل انجام و جلسات تخصصی برگزار شد و پس از برگزاری مراسم آشنایی، فاز دریانوردی آغاز شد و در آن سریال‌های مختلفی از قبیل نجات کشتی ربوده شده، تجسس و نجات، اطفای حریق، هلی برن و تمرینات مختلفی که به کار گیری هواگردها و بالگردها طراحی شده انجام شد و بعد از نجات و آزادسازی شناورهای ربوده شده، رژه دریایی برگزار شد. همچنین در ادامه و بعد از انجام تمرینات در دریا، دیبریفینگ (گزارش پس از عملیات) و تجزیه و تحلیل اجرای رزمایش انجام شد.
این رزمایش چند سالی است که با ابتکار نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و با حضور پررنگ نیروی دریایی سپاه و با محوریت کشورهای ایران، روسیه و چین انجام می‌شود.
یکی از ویژگی‌های رزمایش 2025 حضور 9 کشور به عنوان ناظر در رزمایش مرکب کمربند امنیت دریای بود و بر همین اساس قطر، عراق، آفریقای جنوبی، عمان، امارات، سریلانکا، پاکستان، آذربایجان و قزاقستان نسبت به اعزام ناظر اقدام کردند و در مجموع 12 کشور در رزمایش حاضر بودند.
هدف رزمایش ارتقای امنیت دریانوردی در شمال اقیانوس هند و افزایش تعاملات دریایی بین نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران، نیروی دریایی خلق چین و فدراتیو روسیه به منظور افزایش سطح همکاری‌ها و مهارت آموزی و انتقال تجربه است و در تلاشیم در سال‌های آتی بتوانیم گستره این همکاری‌ها را در سایر کشورهای همسو و همسایه داشته باشیم.
همانطور که می‌دانید در مرزهای زمینی یک کشور به تنهایی می‌توان امنیت را برقرار کند اما شمال اقیانوس هند و پهنه اقیانوسی با توجه گستره آن، کشورهای همسو و صاحب منافع لازم است جهت مبارزه با پدیده شوم دزدی دریایی و مبارزه با تروریسم دریایی ائتلاف سازی داشته باشند؛ چرا که بسیاری از کشوها به منظور حفظ منافع شأن در پهنه اقیانوسی ائتلاف سازی می‌کنند. سه کشور ایران، روسیه و چین نیز هفتمین مرحله این ائتلاف را برای حفظ منافع جمهوری اسلامی ایران و کشورهای همسو و صاحب منافع در شمال اقیانوس هند انجام دادند.
رزمایش مرکب کمربند امنیت دریایی به صورت سه جانبه در ششمین سال متوالی و هفتمین مرحله به میزبانی جمهوری اسلامی ایران با شرکت و همکاری تنگاتنگ یک فروند ناوشکن چینی به نام «نانینگ»، دو فروند شناور روسی شامل ناوشکن «گورشکوف» و شناور پشتیبانی «کاما» و 7 فروند از شناورهای رزمی و پشتیبانی نیروی دریایی ارتش و سپاه شامل ناوشکن‌های سهند، جماران، بایندر و ناوهای بهرگان و نایبند و ناوهای موشک‌انداز زره، سیرجان و دلوار و همچنین شناور شهید ناظری، ناو شهید محمودی و شناورهای تندرو و همچنین ناوگروه چین شامل ناوشکن نانینگ و ناوگروه روسیه شامل آدمیرال گورشکوف و شناور پشتیبانی کاما حضور داشتند.
برگزاری رزمایش مرکب یا مشترک میان دو یا چند کشور نیازمند مقدمات بسیار گسترده‌ای است و در کنار تعاملات و روابط گسترده سیاسی و نظامی، نیاز به مدارک و کتب مرجع دریا نوردی و رسیدن به یک زبان مشترک تاکتیکی دارد که تهیه این مدارک با توجه به تنوع تجهیزاتی، فرهنگی و تفاوت زبانی به پیچیدگی و اهمیت این رزمایش می‌افزاید.
با توجه به اینکه کشورهای روسیه و چین، زبان، فرهنگ و کتب مرجع دریا نوردی خود را دارند و ایران نیز به همین شکل زبان، فرهنگ و قوانین دریا نوردی ویژه خود را دارد وقتی بخواهند این دو در کنار هم قرار بگیرند باید مشترکات را هدف گزاری کرده و این مشترکات را تقویت کنند.
نمایش اقتدار دریایی ایران
برگزاری رزمایش مرکب بین ایران چین و روسیه بیانگر اقتدار دریایی جمهوری اسلامی ایران و اثبات آن برای جهانیان است. این اقتدار و توانمندی موجب شد که قدرت‌های جهانی یعنی چین و روسیه به این منطقه بیایند و با نیروی دریایی راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران و نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی رزمایش مرکبی را برگزار کنند.
بلوغ صنعت دریایی کشور
رزمایش مرکب کمربند امنیت دریایی 2025 ایران، چین و روسیه همچنین نشان‌دهنده بلوغ صنعت دریایی ایران در حوزه دفاعی و نظامی و در واقع اثبات‌کننده توان دریایی نیروهای مسلح ایران اسلامی است. نکته حائز اهمیت این رزمایش‌ها آن است که فرزندان ایران در نیروهای مسلح موفق شدند با وجود بیش از 44 سال تحریم و فشار ناعادلانه به توانمندی و قدرت دریایی دست بیابیم که تمام تجهیزات دفاعی دریایی را در داخل طراحی و تولید کرده و بخشی از شناورهایی که از سوی ایران در این رزمایش مرکب شرکت داده شدند، ساخت وزارت دفاع و نیروهای مسلح در ارتش و سپاه بود.
این رزمایش شامل برخی عملیات‌های جدید و متفاوت بود که از جمله می‌توان به اجرای عملیات تیراندازی شبانه به اهداف هوایی اشاره کرد. همچنین در جریان آن تبادل اطلاعات و مهارت افزایی در حوزه امداد و نجات دریایی، انواع تمرینات مخابراتی و عملیاتی، تمرین فرماندهی و کنترل و اجرای عملیات آزاد سازی شناور تجاری از دست دزدان دریایی و اجرای عملیات آتش به اهداف هوایی در روز و شب، توسط یگان‌های منتخب نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و یگان‌هایی از کشور چین و روسیه انجام شد.
توجه رسانه آمریکایی رزمایش دریایی سالانه ایران، چین و روسیه
رزمایش دریایی سالانه ایران، چین و روسیه، امروز (دوشنبه) در دریای عمان، مورد توجه رسانه آمریکایی قرار گرفت که آن را «به رخ کشیدن روابط نظامی» این کشورها در موقعیتی توصیف کرده است که «دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در حال برهم زدن اتحادهای دیرینه غربی است.»
شبکه سی‌ان‌ان در گزارشی در این باره نوشت: رزمایش دریایی مشترک این کشورها، موسوم به «کمربند امنیت دریایی -2025» در نزدیکی بندر چابهار، پنجمین رزمایش مشترک این کشورها است که از سال 2019 برگزار می‌شود.
شراکت نظامی ایران، چین و روسیه در حال گسترش است
تحلیلگران، مدت‌ها است که این رزمایش‌ها را نشان‌دهنده شراکت رو به گسترش میان این سه قدرت در میان تلاش‌های آن‌ها برای بر هم زدن موازنه نفوذ آمریکا و به چالش کشیدن نظام جهانی به رهبری آمریکا می‌دانند.
اما در سال جاری، با وجود اخلالی که ترامپ با آشتی‌جویی با روسیه در فعالیت ناتو (پیمان آتلانتیک شمالی) ایجاد کرده است، بیان این نگرش‌ها صراحت بیشتری دارد.
ترامپ، در پاسخ به سوالی درباره این رزمایش، گفت که «به هیچ وجه» نگران قدرت‌نمایی این «سه دشمن» آمریکا نیست. او اظهار کرد: ما از همه آن‌ها قوی‌تریم. قدرت ما از تمامی آن‌ها بیشتر است.
نگرانی واشنگتن از همکاری‌های نظامی ایران، روسیه، چین و کره شمالی
سی‌ان‌ان نوشت: نگرانی‌ها در واشنگتن درباره شراکت نوپای چین، روسیه، ایران و کره شمالی در حال افزایش است که قانون‌گذاران آمریکایی آن را «محور خودکامگی» نامیده‌اند. این نگرانی وجود دارد که دشمنی مشترک این کشورها با آمریکا، آن‌ها را به همکاری با یکدیگر وامی‌دارد که تهدیدهای ناشی از هر یک از آن‌ها علیه واشنگتن یا متحدان آن را، نه‌تنها در یک منطقه، بلکه در جاهای مختلف جهان در آن واحد، تشدید کرده است.
در عین حال، ترامپ با طرحی برای پایان دادن به جنگ اوکراین از طریق مذاکره مستقیم با مسکو و به حاشیه راندن کی‌یف و اروپا در این زمینه، آشکارا به «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه نزدیک شده است.
شراکت نظامی روسیه و کره شمالی، در سال گذشته، به طور قابل توجهی تقویت شده است و طرفین یک توافقنامه دفاعی را امضا کرده‌اند.
رسانه آمریکایی با اشاره به اینکه رزمایش کمربند امنیت دریایی 2022 در میان تشدید تنش‌ها میان آمریکا و ایران انجام شده است، نوشت: ترامپ از زمان بازگشت به کاخ سفید، به دنبال اعمال سیاست «کارزار فشار حداکثری» علیه ایران بوده که شامل تلاش برای به صفر رساندن صادرات نفتی ایران است.
دریای عمان، مسیر مهمی است که اقیانوس هند و تنگه هرمز را متصل می‌سازد که تجارت بیش از یک چهارم نفت جهان از این مسیر انجام می‌شود.
سی‌ان‌ان نوشت: وزارت دفاع روسیه اعلام کرده است این رزمایش شامل 15 رزم‌ناو، ناو پشتیبان و ناوچه توپ‌دار و چند بالگرد است.
چین هم طبق اعلام وزارت دفاع این کشور، یک ناوشکن موشک‌انداز «بائوتو» مدل «052D» و کشتی پشتیبان «گائویوها» را از یک گروه ویژه عملیاتی اسکورت در نزدیکی محل رزمایش، اعزام کرده است.
وزارت دفاع چین، همچنین در این باره گفت: این رزمایش که با هدف ارتقای اعتماد نظامی و تقویت همکاری‌های عملی انجام می‌شود، شامل حملات شبیه‌سازی‌شده علیه اهداف دریایی، عملیات‌های بازدید-رفتن روی عرشه-جست‌وجو-توقیف و تمرین‌های جست‌وجو نجات خواهد بود.
در این رزمایش، یگان‌های شناور و پروازی نیروهای دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران شامل ناوشکن‌های جماران، الوند، بایندر و ناوهای نیزه، گناوه، نایبند، بهرگان و شناورهایی از نیروی دریایی سپاه پاسداران شامل ناو محافظ شهید صیاد شیرازی، ناو شهید روحی و ناو شهید محمودی حضور دارند.
در ادامه گزارش به بررسی تاکتیک‌ها و عملیات‌های صورت گرفته در این رزمایش می‌پردازیم؛
1- ورود ناوهای چین و روسیه به آب‌های سرزمینی ایران
ناوهای چین و روسیه برای برگزاری رزمایش مرکب کمربند امنیت دریایی 2025 در شمال اقیانوس هند صبح چهار شنبه 24 اسفند ماه وارد آب‌های سرزمینی ایران شدند. برای شرکت در رزمایش مرکب امنیت دریایی شمال اقیانوس هند وارد آب‌های سرزمینی کشورمان شدند و آئین استقبال از ناوگروه کشور روسیه متشکل ناوشکن «گورشکوف» و شناور پشتیبانی «کاما» که برای شرکت در رزمایش مرکب دریایی وارد آب‌های سرزمینی کشورمان شده‌اند، توسط دو فروند شناور از نیروی دریایی سپاه و نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران انجام شد.
2- برگزاری نشست توجیهی
برگزاری رزمایش مرکب یا مشترک میان دو یا چند کشور نیازمند مقدمات بسیار گسترده‌ای است و در کنار تعاملات و روابط گسترده سیاسی به مدارک و کتب مرجع دریا نوردی و رسیدن به یک زبان مشترک تاکتیکی دارد که تهیه این مدارک با توجه به تنوع تجهیزاتی، فرهنگی و تفاوت زبانی به پیچیدگی و اهمیت این رزمایش می‌افزاید.
با توجه به اینکه کشور روسیه و چین زبان، فرهنگ و کتب مرجع دریا نوردی خود را دارند و ایران نیز به همین شکل زبان، فرهنگ و قوانین دریا نوردی ویژه خود را دارد وقتی بخواهند این سه کشور در کنار هم قرار بگیرند باید مشترکات را هدف گزاری کرده و این مشترکات را تقویت کنند.
به همین دلیل ایران برای برگزاری رزمایش مرکب با کشور روسیه و چین پیش قدم شده و کتابی مرجع در خصوص تاکتیک‌های دریایی در حوزه امداد و نجات تهیه کرده و امسال برای سال چهارم در رزمایش مرکب امنیت دریایی شمال اقیانوس هند مورد استفاده قرار گرفت.
نشست توجیهی رزمایش مرکب امنیت دریایی شمال اقیانوس هند با حضور فرماندهان نیروهای دریایی ارتش و سپاه جمهوری اسلامی ایران و نیروی دریایی کشورهای چین و روسیه برگزار شد.
3- تیراندازی ناوهای ایران و روسیه به سمت اهداف دریایی
در دومین روز از برگزاری رزمایش مرکب امنیت دریایی شمال اقیانوس هند یگان‌های شناور سه کشور با عزیمت به محل اجرای مأموریت در شمال اقیانوس هند حرکت کرده بودند، اولین مرحله از تمرینات این رزمایش را به اجرا گذاشتند.
در این مرحله از رزمایش، یگان‌های شناور ایران، چین و روسیه به سر فرماندهی ناوشکن تمام ایرانی جماران و با استفاده از سلاح‌های مختلف به سوی اهداف سطحی از پیش تعیین شده در دریا تیراندازی کردند.
همچنین در مرحله بعد تمرین «PHOTOEX» شامل صورت‌بندی و آرایش آفندی یگان‌های شرکت‌کننده در رزمایش متناسب با تهدیدات موجود در منطقه صورت گرفت. تمام مراحل با نظارت و پایش هوایی منطقه توسط بالگردهای نیروی دریایی ارتش و با حضور کارشناسانی از ایران، روسیه، چین، قزاقستان و پاکستان انجام شد.
4- عملیات تیراندازی شبانه به اهداف هوایی
پنج شنبه شب و در ادامه رزمایش مرکب امنیت دریایی در شمال اقیانوس هند، عملیات تیراندازی شبانه به اهداف هوایی که از مهمترین تمرینات دریایی به شمار می‌رود با موفقیت انجام شد.
عملیات تیراندازی شبانه به اهداف هوایی مستلزم هماهنگی و دستورات جز به جز است و با توجه به تنوع پهپادها و ریزپرنده‌ها، سناریوی این تمرین طراحی و بر پایه یک زبان تاکتیکی مشترک بین نیروهای دریایی ایران متشکل از نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و نیروی دریایی سپاه پاسداران و همچنین نیروی دریایی کشورهای چین و روسیه با موفقیت اجرا شد.
5- عملیات هلی‌برن تکاوران برای نجات گروگان‌ها
در مرحله‌ی بعدی از رزمایش و بر اساس سناریو از پیش تعیین شده عملیات آزادسازی دو کشتی تجاری که در آب‌های بین‌المللی مورد ربایش دزدان دریایی قرار گرفته بودند پس از ارسال پیام اضطراری کشتی‌های مورد ربایش قرار گرفته، ابتدا منطقه عملیات توسط بالگردهای نیروی دریایی ارتش مورد شناسایی و جستجو قرار گرفت و سپس ناوشکن جماران که سرفرماندهی رزمایش را بر عهده داشت، شناورهای رزمی مستقر در منطقه را برای اجرای عملیات آزادسازی اعزام کرد.
بر اساس تصاویر موجود بالگردهای «بل 212» و «سی‌کینگ» عملیات هلی‌برن نیروهای نظامی کشورمان را انجام دادند و سپس نیروهای روسی توسط قایق به کشتی نزدیک شده و به آن‌ها پیوستند.
6- اجرای عملیات آزادسازی کشتی ربوده شده توسط دزدان دریایی
در سومین روز از رزمایش مرکب امنیت دریایی شمال اقیانوس هند و بر اساس سناریوی از پیش تعیین شده، عملیات آزادسازی دو فروند کشتی تجاری که در حال دریانوردی آب‌های بین المللی توسط دزدان دریایی ربوده شده بودند، توسط یگان‌های سطحی و پروازی انجام شد.
در این مرحله پس از ارسال پیام اضطراری کشتی‌های تجاری به مرکز MRCC چابهار، ابتدا منطقه عملیات توسط یک فروند بالگرد SH3D نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران مورد شناسایی و جست و جو قرار گرفت و سپس ناوشکن جمهوری اسلامی ایران «جماران» به‌عنوان یگان سر فرماندهی رزمایش، شناورهای رزمی مستقر در منطقه را برای انجام عملیات آزادسازی به دو گروه متشکل از یگان‌های ایران و روسیه تقسیم کرد.
در ادامه، نیروهای عملیات ویژه نیروی دریایی ارتش و سپاه پاسداران و کشورهای چین و روسیه با فرود آمدن از هوا و همچنین نفوذ همزمان از سطح بر روی عرشه کشتی ربوده شده مستقر شدند و دزدان دریایی را دستگیر و سناریوی عملیات آزادسازی کشتی را اجرا کردند. این سناریوها شامل دستگیری دزدان دریایی مبارزه با حریق ایجاد شده در کشتی که توسط دزدان دریایی برای به تأخیر انداختن عملیات نجات ایجاد شده بود و همچنین مداوای زخمیان و مصدومین حادثه و در نهایت اجرای عملیات یدک شناور تجاری به لنگرگاه امن با موفقیت انجام شد.
7- اجرای عملیات اطفا حریق
اطفا حریق، عملیاتی دیگری بود که در مرحله دیگری از رزمایش مرکب امنیت دریایی شمال اقیانوس هند توسط یگان‌های شناور ایران، چین و روسیه از سطح و یک فروند بالگرد نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از آسمان این عملیات مهم را تمرین کردند.
عملیات اطفای حریق توسط بالگرد میل 17 و کروبوت آلومینیومی کلاس ناصر
8- رژه یگان‌های شناور شرکت کننده در رزمایش از مقابل ناوشکن جمهوری اسلامی ایران «جماران»
رزمایش مرکب کمربند امنیت دریایی 2025 با حضور ایران، چین و روسیه با برگزاری رژه یگان‌های شرکت کننده از مقابل ناوشکن جمهوری اسلامی ایران «جماران» در منطقه شمال اقیانوس هند پایان یافت.
در رژه پایانی، شناورهای ایرانی متشکل از ناوشکن‌های سهند و جماران، بایندر و ناوهای بهرگان و نایبند و ناوهای موشک‌انداز زره، سیرجان و دلوار و همچنین شناور شهید ناظری، ناو شهید محمودی و شناو ره‌ای تندرو و همچنین ناوگروه چین شامل ناوشکن نانینگ و ناوگروه روسیه شامل آدمیرال گورشکوف و شناور پشتیبانی کاما برگزار شد.
ویژگی‌ها و دستاوردهای رزمایش مرکب امنیت دریایی 2025
رزمایش مرکب کمربند امنیت دریایی 2025 شمال اقیانوس هند دارای ویژگی‌های متعددی است که از آن جمله می‌توان به همکاری و تعامل نیروی دریای سپاه و نیروی دریای راهبردی ارتش اشاره کرد، همکاری و تعاملی که منجر به برگزاری موفق سناریوهای از پیش طراحی شده در این رزمایش با همراهی ناوگروه روسیه و چین شد.
همچنین در این رزمایش از پهپادها برای عملیات شناسایی و مدیریت صحنه عملیات استفاده شد که در نوع خود قابل توجه است، از سوی دیگر تمرینات متنوعی را نسبت به سال گذشته شاهد بودیم که اجرای عملیات تیر اندازی به اهداف هوایی در شب آن را با رزمایش سال گذشته نیز متمایز می‌کرد.
امیر دریادار تاج الدینی سخنگوی رزمایش مرکب امنیت دریایی شمال اقیانوس هند در گفتگو با امتداد، درباره ویژگی‌ها و دستاوردهای این رزمایش، گفت: از جمله دستاوردهایی که در این رزمایش داشتیم می‌توان به اجرای دستورات کتاب‌های تاکتیک دریایی تدوین شده از سوی ایران در خصوص امداد و نجات دریایی و شناورهای مورد تعرض قرار گرفته اشاره کرد که امتحان خود را پس داد و نشان داد جمهوری اسلامی ایران به حدی از بلوغ علمی رسیده که در تدوین کتاب‌های علوم دریایی نیز می‌تواند سرآمد باشد و قطعاً این کتابی که از سوی جمهوری اسلامی ایران تدوین شده در سال‌های آینده در عرصه علوم دریایی حرف‌های خاصی برای گفتن دارد.
سخنگوی رزمایش مرکب امنیت دریایی شمال اقیانوس هند، درباره تفاوت‌های رزمایش مرکب امسال با سال گذشته نیز، گفت: امسال تمرینات متنوعی را نسبت به سال گذشته به ویژه تیراندازی در شب داشتیم. با توجه به اینکه سمت و سوی تهدیدات در حوزه دزدی دریایی به سمت استفاده از شب رفته و همچنین تجهیزات ریز پرنده‌ای که دزدان دریایی به آنها دست یافته‌اند، این تمرین برای اولین بار در رزمایش امسال اجرا شد که توانستیم در چندین مرحله تیراندازی علیه اهداف هوایی توسط یگان‌های شناور در دریا به خوبی این عملیات را اجرایی کنیم.
به گزارش مهر، بر اساس آنچه در گزارش بالا آمده است، ایران به یک قدرت نظامی دریایی تبدیل شده که برگزاری رزمایش مرکب دریایی با چین و روسیه گویایی همین امر مهم است.
از سوی دیگر ایران در همه رزمایش‌ها اعلام کرده که پیام جمهوری اسلامی صلح و دوستی است و همچنین اراده نیروهای مسلح برای حضور در دریا و تأثیرگذاری مثبت یک تصمیم جدی بوده و خواهد بود و با توجه به اینکه جمهوری اسلامی ایران یک کشور اقیانوسی است با بنادر اقیانوسی است نمی‌تواند به اقیانوسی که بر آن مشرف است بی‌تفاوت باشد.
ایران همواره اعلام کرده مشارکت دوستان و هم افزایی مسئولانه در حوزه شمال اقیانوس هند، توسط کشورهای حاشیه اقیانوس امکان‌پذیر است و در این دو رزمایش که در دو سال متوالی برگزار شد این پیام را اعلام کرده است و همین که امسال تعدادی از کشورهای شمال اقیانوس هند که صاحب سبک در حوزه دریا و دریانوردی هستند ابراز تمایل کردند که در رزمایش با ایران شرکت کنند نشان می‌دهد که پیام جمهوری اسلامی به گوش مخاطبین رسیده است.
بیشتر بخوانید: بحران فرار از خدمت در ارتش اسرائیل و گزینه‌های تلخ نتانیاهو برچسب ها : این مطلب بدون برچسب می باشد.