بزرگنمايي:

عصر کرد - ایرنا / استاد دانشگاه و محقق بخش گیاه پزشکی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه معتقد است که جمعیت موش‌ها در زمین‌های کشاورزی استان و خسارات وارده به کشاورزان طی سال زراعی جاری رشد کم‌سابقه داشته است.
یکی از محققان بخش گیاه پزشکی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه و از صاحب‌نظران رشته مدیریت آفات اظهار کرد: برای افزایش موش در مزارع استان دلایل زیادی برای آن وجود دارد و دلیل اصلی آن ضعف برنامه‌ریزی اصولی برای کنترل آفت است.
دکتر سید مهدی محجوب با بیان اینکه موش یک آفت عمومی محسوب می‌شود و مقابله با این چنین آفتی نیاز به یک برنامه ریزی منسجم دارد افزود: در کنار ضعف برنامه ریزی و ناکافی بودن اعتبار لازم برای مقابله با آن متاسفانه در سطح کشور هنوز آماری با عنوان سطح مبارزه با موش نیز وجود ندارد.
وی یادآور شد: امسال علاوه بر افزایش این آفت از نظر گونه نیز بی سابقه بوده به طوری که مهمترین گونه طغیانی در مزارع و باغات ما موش مغان است که امسال به غیر از این گونه، سه گونه از مریون نیز جزو گروه های طغیانی بوده است.
محجوب، اظهار نظرهایی در مورد اینکه این گونه های جدید از خارج از استان و حتی از خارج از کشور وارد استان شده را کاملا غیرکارشناسی عنوان کرد و گفت: این گونه ها جزو گونه های بومی استان به شمار می روند که از قبل هم وجود داشتند ولی چون به تعداد اندک بودند زیاد مهم نبودند ولی هم اکنون به دلیل آنکه این گونه ها نیز تعدادشان افزایش و به مرحله طغیان رسیده است همگی تصور می کنند که گونه های جدیدی هستند که قبلا در استان وجود نداشت.
این استاد دانشگاه معتقد است: در هر هکتار از مناطق آلوده هم اکنون بیش از هفت تا هشت هزار سوراخ موش وجود دارد که در هر لانه موش مغان حدود 15 تا 20 موش زندگی می کند از اینرو وقتی که می گوییم در هر هکتار به عنوان مثال پنج هزار سوراخ وجود دارد یعنی در هر هکتار حدود 100 هزار موش زیست می کند.
وی در مورد علل افزایش موش ها در سال جاری ادامه داد: یکی از علل آن نبود سرمای شدید، کمبود بارندگی به ویژه در فصل پاییز و یکی از مهمترین آنها فقدان برنامه ریزی است.
وی با بیان اینکه موش ها علاوه بر خشکاندن گیاهان مزارع، با ایجاد تونل های تو درتوی زیرزمینی، عاملی مخرب برای زمین های کشاورزی نیز محسوب می شود افزود: در سال هایی که زمستان سردی دارد، یخاب زمستانی بیشتر این جوندگان را از بین برده و یا جمعیت آنها را به کمترین می رساند، اما زمستان های ملایم، طغیان جمعیت جوندگان زیانبار بخصوص موش ها را به دنبال دارد.
محجوب ادامه داد: موش یک آفت عمومی است و دستگاه مربوطه موظف است با آن مبارزه کند ولی برای این مبارزه یک شبکه منسجم وجود ندارد و زمان مناسب برای مبارزه رعایت نمی شود، بهترین زمان برای مبارزه با موش ( اوایل پاییز و اوایل بهار ) که متاسفانه در این زمان ها کمترین مبارزه با آن انجام می شود.
وی تاکید کرد: بهترین و کاربردی ترین روش مبارزه در چنین شرایطی برای مقابله با این آفت، مبارزه شیمیایی است که با سموم انجام می شود و متاسفانه بیشتر سموم موجود در بازار وارداتی است که 90 درصد آنها تقلبی و اثر چندانی ندارد.
این محقق حوزه جوندگان استان کرمانشاه یادآور شد: همین الان هم برای مبارزه با این آفت دیر نشده است به شرط آنکه یک عزم جدی برای یک مبارزه اصولی وجود داشته باشد و بجای آنکه تنها روی کاغذ بیاوریم باید به صورت عملی انجام دهیم.
انواع روش‌های مبارزه با موش
محجوب در ادامه گفت: موش ها گروهی از جوندگان را شامل می شود که از مجموع 80 گونه موجود در کشور 26 مورد آن در استان کرمانشاه وجود دارد که 10 گونه آن مهم بوده و ممکن است موجب بروز خسارت شود از اینرو جزو آفات عمومی کشور به حساب می آید.
وی تله گذاری را یکی از رایج ترین موارد مبارزه با موش ها عنوان کرد که در برخی مزارع با وسعت کوچک در کنار غرقاب کردن اراضی کشاورزی عنوان کرد و افزود: مبارزه بیولوژیک و روش های مکانیکی همچون ایجاد صدا ( التراسونیک یا فراصوت ) را که تنها در محیط های بسته می توان مورد استفاده قرار داد؛ از دیگر روش های مبارزه است که کاربردی نبوده و در محیط قابل استفاده نیست.
این محقق حوزه گیاه پزشکی و جوندگان یادآور شد: مبارزه شیمیایی یا استفاده از جونده کش ها یکی از مهمترین و کاربردی ترین روش های مبارزه با آفت به شمار می رود که این روش نیز خود چندین نوع است که یکی از آنها جونده کش های تدخینی ( سموم گازی ) یا زنده کش هست.
وی با بیان اینکه در این روش، گاز باید در محیط اشباع شده و 48 ساعت بماند افزود: در این روش چون همه موجودات از بین می رود همچنین نحوه استفاده از آن خطرناک است و با مراقبت کامل باید استفاده شود عمدتا بسیار کم از آن استقبال می شود.
محجوب یادآور شد: یکی دیگر از انواع جونده کش ها، جونده کش های جامد ضد انعقاد خون است که بیشترین دسته از جونده کش ها در دنیا از این گروه هستند و جزو جونده کش های مزمن به شمار می رود و به توجه به عملکرد آن در بدن جانور که موجب ایجاد خراش در دستگاه گوارش وی می شود بتدریج ظرف مدت سه تا چهار روز یاعت تلف شدن آن می گردد.
وی تاکید کرد: این نوع نیز به دلیل کند اثری و گران قیمت بودن در مزارع وسیع با تراکم زیاد آنچنان مورد استفاده قرار نمی گیرد.
وی ادامه داد: جونده کش های نوع سوم جونده کش های حاد هستند که تند اثر محسوب می شوند که معروفترین آن فسفات دوزنگ است که یک پودر بسیار کشنده است که خوراکی بوده و پس از آنکه جونده آن را خورد با اسید معده مخلوط شده و واکنش شیمیایی ایجاد و یکنوع گاز آزاد می کند که در کمتر از نیم ساعت اثر و جونده را از بین می برد.
وی اضافه کرد: این جونده کش به دلیل خطرات آن و تلفاتی که می تواند در سایر جانوران نیز ایجاد کند سه سال است مصرف آن ممنوع اعلام شده است.
محجوب یادآور شد: یکی دیگر از جونده کش های که هم اکنون در بازار وجود دارد جونده کش محبیتال است که از سه سال قبل در سطح کشور استفاده از آن رایج شده و از 2 سال قبل به طور وسیع مورد استفاده قرار می گیرد و اثرگذاری مطلوبی دارد و در کمتر از 9 ساعت جونده را از بین می برد.
وی گفت: براساس آزمایشات انجام شده فسفر دوزنگ از 79 درصد کشندگی برخوردار است و این در حالیست که درصد کشندگی محبیتال 83 درصد است و سازمان حفظ نباتات کشور آن را مورد تایید قرار داده است.