بزرگنمايي:

عصر کرد - به گزارش دنیای معدن، تحریم‌‌‌های اقتصادی، به‌‌‌ویژه تحریم‌‌‌های بانکی و تجاری، موجب کاهش دسترسی ایران به بازارهای جهانی و کاهش میزان تبادل تجاری با کشورهایی نظیر چین و اروپا شده‌‌‌اند (World Bank, 2020). علاوه بر این، محدودیت‌هایی که بر واردات ماشین‌‌‌آلات و فناوری‌‌‌های نوین در بخش استخراج و فرآوری مس اعمال شده، بر کاهش کارآیی و بهره‌‌‌وری در صنعت مس ایران تاثیر گذاشته است.
از سوی دیگر، تحریم‌‌‌ها بر تامین مواد اولیه و قطعات یدکی برای تجهیزات معدنی تاثیرگذار بوده و این موضوع موجب کاهش ظرفیت‌‌‌های تولیدی معادن مس در ایران شده است.
طبق گزارش سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (IMIDRO)، یکی از چالش‌‌‌های اساسی صنعت مس ایران در دوران تحریم، عدم دسترسی به تکنولوژی‌‌‌های پیشرفته برای افزایش بهره‌‌‌وری در استخراج و فرآوری بوده است. (IMIDRO, 2021)
با این حال، ایران توانسته است با تقویت تولید داخلی، ایجاد شرکای تجاری جدید در منطقه و توسعه بازارهای جدید برای صادرات برخی از مشکلات را تا حدی جبران کند. اما به‌‌‌طور کلی، بدون رفع تحریم‌‌‌ها، نمی‌توان از پتانسیل کامل صنعت مس ایران بهره‌‌‌برداری کرد و همچنان صنعت مس ایران تحت‌تاثیر این محدودیت‌ها قرار دارد.
کشف راه درمان کبد چرب،برای اولین بار در ایران! با کبد چرب خداحافظی کن
ایران در صنعت مس در مقایسه با بزرگ‌ترین تولیدکنندگان مس جهانی، همچنان جایگاه میانه‌‌‌ای دارد. براساس آمارهای جهانی، ایران با تولید حدود 300‌هزار تن مس معدنی در سال (طبق آمار 2023) در رده کشورهای میانه تولیدکنندگان قرار دارد، در حالی که کشورهای بزرگی همچون شیلی و چین با تولیداتی بالغ بر 5میلیون تن در سال، در صدر این لیست قرار دارند. (International Copper Study Group, 2023) همچنین، ایران در بخش صادرات مس نسبت به این کشورها ضعف قابل‌توجهی دارد. برای مثال، چین با تکنولوژی پیشرفته استخراج و فرآوری مس و بهره‌‌‌برداری بهینه از منابع معدنی خود، توانسته است سهم بزرگی از بازار جهانی مس را به خود اختصاص دهد، در حالی که ایران به دلیل محدودیت‌های دسترسی به فناوری‌‌‌های نوین و تحریم‌‌‌ها، در این زمینه با مشکلاتی مواجه است. کشورهای رقیب همچون چین و شیلی از فناوری‌‌‌های پیشرفته در استخراج و فرآوری مس بهره می‌‌‌برند و توانسته‌‌‌اند بهره‌‌‌وری بیشتری از معادن خود داشته باشند (OECD, 2020).علاوه بر این، کشورهای رقیب مانند شیلی و پرو در زمینه سرمایه‌‌‌گذاری در زیرساخت‌‌‌های معدنی و صنعتی، از ایران پیشی گرفته‌‌‌اند.
این کشورها با سرمایه‌‌‌گذاری‌‌‌های کلان در ساخت و توسعه زیرساخت‌‌‌های حمل‌ونقل، بندرها و کارخانه‌های فرآوری مس، توانسته‌‌‌اند ظرفیت تولید و صادرات خود را به طور چشمگیری افزایش دهند. (World Bank, 2022) در حالی که ایران از مشکلاتی همچون محدودیت‌های تحریمی و کمبود سرمایه‌‌‌گذاری رنج می‌‌‌برد، هنوز فرصت‌‌‌هایی برای رشد دارد. به‌‌‌طور خاص، استفاده از روش‌های نوین استخراج مس از کانه‌‌‌های کم‌‌‌عیار و فرآوری کانه‌‌‌های ثانویه می‌تواند به افزایش تولید مس ایران کمک کند. همچنین، با توسعه همکاری‌‌‌های منطقه‌‌‌ای و جذب سرمایه‌‌‌گذاران خارجی، ایران قادر خواهد بود تا از پتانسیل‌‌‌های موجود خود در صنعت مس بهره‌‌‌برداری بهتری داشته باشد.
سرمایه‌‌‌گذاری در صنعت مس نه تنها می‌تواند به افزایش درآمدهای غیرنفتی منجر شود، بلکه با ایجاد اشتغال و توسعه زیرساخت‌‌‌های صنعتی، به رشد پایدار اقتصادی کشور کمک می‌کند. (Sadeghi et al., 2022) با این حال، توسعه این صنعت با چالش‌‌‌هایی نظیر کمبود فناوری‌‌‌های پیشرفته، محدودیت‌های زیربنایی و نبود سرمایه‌‌‌گذاری کافی مواجه است که نیازمند سیاستگذاری دقیق و جذب سرمایه‌‌‌گذاری‌‌‌های داخلی و خارجی است. (Rahimi & Alizadeh, 2023)
در عین حال، استفاده از منابع مس کشور می‌تواند یکی از راهکارهای تحقق اقتصاد مقاومتی و کاهش وابستگی به نفت باشد. توجه به ظرفیت‌‌‌های این فلز استراتژیک، برنامه‌‌‌ریزی بلندمدت و ارتقای بهره‌‌‌وری در این صنعت، گام کلیدی در جهت توسعه اقتصادی و جایگزینی نفت به‌‌‌عنوان منبع اصلی درآمدهای ملی خواهد بود (Sadeghi et al., 2022).
** کارشناس حوزه صنایع و برنامه‌ریزی