چاپ

عصر کرد - به گزارش نبض بازار،در حالی که اقتصاد ایران با چالش‌هایی چون تورم، رکود و کمبود سرمایه‌گذاری دست و پنجه نرم می‌کند، آماری قابل تأمل از زبان یکی از اعضای هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران منتشر شده است: 70 میلیارد دلار ارز نقدی زیر بالش مردم خوابیده است. رقمی حیرت‌انگیز که اگر به جریان بیفتد، می‌تواند نقشی کلیدی در بازسازی اقتصاد کشور ایفا کند.
"اگر مردم به نظام سرمایه‌گذاری اعتماد داشتند، می‌توانستند به‌اندازه سرمایه‌گذاری آمریکا در کل خاورمیانه، ایران را از نو بسازند." این جمله، نه یک شعار بلکه تحلیل صریحی از وضعیت سرمایه‌های مردمی در کشور است. به گفته یاسر طیب نیا این مقام اقتصادی، مردم به دلیل بی‌ثباتی در سیاست‌گذاری‌ها، نااطمینانی به بازارهای رسمی و تجربه‌های تلخ گذشته، ترجیح داده‌اند دارایی‌های ارزی خود را در خانه نگه دارند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که بخشی از این سرمایه‌ها در قالب دلار، یورو و دیگر ارزهای خارجی، در منازل یا صندوق‌های امانات بانکی انباشته شده و از چرخه مولد اقتصادی خارج شده‌اند.
70 میلیارد دلار؛ چند برابر بودجه عمرانی کشور؟
70 میلیارد دلار معادل بیش از 12 برابر بودجه عمرانی سالانه ایران است. براساس آمار رسمی، بودجه عمومی کشور در سال 1403 حدود 1050 هزار میلیارد تومان برآورد شده است. از سوی دیگر، 70 میلیارد دلار ارزی که به صورت نقدی نزد مردم نگه‌داری می‌شود، با نرخ تقریبی بازار، ارزشی معادل بیش از 3800 هزار میلیارد تومان دارد. یعنی اگر فقط همین پول وارد چرخه اقتصاد شود، می‌توان سه سال بودجه کشور را بدون فروش نفت و مالیات تأمین کرد!
این یعنی حجم نقدینگی دلاری در دست مردم، چندین برابر بودجه عمومی سالانه کشور است. به زبان ساده‌تر، اگر این سرمایه عظیم به چرخه اقتصاد بازگردد، توان تأمین هزینه‌های چند سال کشور را بدون اتکا به نفت و مالیات خواهد داشت. این سرمایه می‌تواند، ده‌ها پروژه زیربنایی را به سرانجام برساند،صنایع را نوسازی کند،بازار اشتغال را رونق ببخشدو حتی بخش عمده‌ای از مشکلات ارزی کشور را کاهش دهد. اما سوال اساسی اینجاست: چرا مردم با وجود نیاز شدید کشور به سرمایه‌گذاری، پول‌های خود را وارد بازار نمی‌کنند؟ پاسخ آن از نظر نگارنده بی‌اعتمادی است و این موضوع جای بحث و بررسی از سوی کارشناسان اقتصادی و اجتماعی دارد.
70 میلیارد دلار؛ فرصتی که نباید از دست برود
نوسانات شدید در بازارها، تغییر مکرر قوانین، تجربه شکست صندوق‌های سرمایه‌گذاری در دهه‌های اخیرو نبود ابزارهای سرمایه‌گذاری امن و شفاف، مردم را از ورود سرمایه‌های خود به اقتصاد رسمی بازداشته است.مردم ما رفتار محافظه‌کارانه‌ای در برابر سرمایه‌گذاری دارند، به‌ویژه زمانی که احساس کنند سود کمتر از ریسک است. دولت باید با طراحی ابزارهای جذاب مثل صندوق‌های ارزی، اوراق مشارکت با تضمین نرخ ارز یا حتی طرح‌های بیمه‌شده مبتنی بر طلا، اعتماد عمومی را جلب کند.ارزیابی‌ها نشان می‌دهد این سرمایه راکد، به‌تنهایی می‌تواند اقتصاد ایران را چند پله جلوتر ببرد؛ اما فعلاً پشت درهای بی‌اعتمادی مانده است.
70 میلیارد دلار سرمایه خفته، فرصتی است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت. این رقم می‌تواند چرخ اقتصاد ایران را با شتاب به حرکت درآورد، به شرط آنکه دیوار بی‌اعتمادی میان مردم و نظام اقتصادی فرو بریزد. اکنون زمان آن است که تصمیم‌گیران اقتصادی با درک واقعیت‌های روانی جامعه، بسترهای امن و پایدار برای جذب این سرمایه‌ها فراهم کنند.
چرا دلارهای زیر بالش وارد تولید نمی‌شود؟ پاسخ ساده است. تنها ظرف یک سال خریداران ارز و طلا بیش از 100 درصد سود کردند. اما این سود در حوزه تولید به زحمت به نصف این عدد هم نمی‌رسد. بنابراین مردم ترجیح می‌دهند در یک اثتصاد متورم، دارایی خود را روانه بازارهای سوداگرانه کنند و سود و درآمد خود را بیشینه کنند. اگرچه بسیاری از نمایندگان مجلس و مدیران دولتی مدام از هدایت جریان نقدینگی به تولید دم می‌زنند، اما نکته‌ای که آنها نمی‌دانند و به آن توجه نمی‌کنند این است که جریان سرمایه نقدی در کشور قابل هدایت نیست. بلکه سرمایه‌ها مسیر خود را به سمت بازارهای سودآور سوق می‌دهند.
نه طرح‌های تشویقی و نه درخواست مقامات دولتی مردم را مجاب نمی‌کند که دارایی خود را وارد تولید کنند. بر این اساس اولین کاری که در این اقتصاد باید انجام شود این است که تورم کنترل شود. شاید آن زمان، مردم بخواهند دلارهای خود را از زیر بالش خارج و وارد چرخه تولید کنند.