چاپ

عصر کرد - پیوستن نیجریه به بریکس می‌تواند قدرت چانه‌زنی این بلوک را در مذاکرات جهانی افزایش دهد. همچنین این اقدام نشان‌دهنده تعهد بریکس به ایجاد توازن جدیدی در اقتصاد جهانی است که در آن کشورهای در حال توسعه نقش پررنگ‌تری ایفا کنند. - اخبار بین الملل -
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، در دهه‌های اخیر، نظم اقتصادی جهانی با چالش‌های متعددی روبه‌رو بوده است.
سلطه اقتصادی غرب و نهادهایی همچون صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی، فضای محدودی برای کشورهای در حال توسعه به‌منظور مشارکت واقعی در تصمیم‌گیری‌های کلان اقتصادی ایجاد کرده است.
با این حال، ظهور گروه‌هایی همچون بریکس (BRICS) به‌عنوان بلوکی متشکل از اقتصادهای نوظهور، نشان‌دهنده یک تلاش جمعی برای بازتعریف نظم جهانی و حرکت به‌سوی یک نظام چندقطبی است. در این میان، الحاق نیجریه، یکی از بزرگ‌ترین اقتصادهای آفریقا، به بریکس می‌تواند نقطه عطفی در مسیر گسترش نفوذ این گروه باشد.
در این یادداشت به بررسی اهمیت پیوستن نیجریه به بریکس و نقش آن در شکل‌دهی نظم نوین اقتصادی پرداخته شده است.
کشور نیجریه در غرب آفریقا از قطب‌های سیاسی و اقتصادی قاره آفریقا به شمار می‌رود. نیجریه به همراه آفریقای جنوبی بیش از یک پنجم جمعیت این قاره و بیش از 45 درصد از تولید اقتصادی قاره آفریقا را در اختیار دارند.
نیجریه در گذشته برای مدت یک قرن مستعمره انگلیس بود و در سال 1960 میلادی به استقلال رسید. این کشور در سال‌های 1967 تا 1970 درگیر یک جنگ داخلی موسوم به «جنگ بیافرا» بین دولت نیجریه و جدایی‌طلبان بیافرا در جنوب شرقی نیجریه بود.
جمهوری فدرال نیجریه 36 ایالت و یک قلمرو پایتخت در شهر ابوجا دارد. انتخابات مجلس نمایندگان، مجلس سنا و ریاست جمهوری این کشور در اسفند ماه 1401 (فوریه 2023) برگزار شد و دولت «بولا احمد تینوبو»‌ رئیس جمهوری جدید در اردیبهشت 1402 کار خود را آغاز کرد.
نیجریه بیش از 923 هزار کیلومتر مربع وسعت دارد و با جمعیتی حدود 230 میلیون نفر پرجمعیت‌ترین کشور آفریقا و ششمین کشور پرجمعیت جهان به شمار می‌رود. بیش از نیمی از جمعیت این کشور (حدود 54 درصد) مسلمان و نزدیک به نیمی از جمعیت هم مسیحی پروتستان و کاتولیک هستند. این کشور با چالش های اقتصادی و اجتماعی از جمله ناامنی و فعالیت گروههای افراطی در مناطقی از کشور رو به رو است.
نیجریه از جمله کشورهای دارای اقتصاد نوظهور یا بازار نوظهور به شمار می‌رود. بازار نوظهور بازاری با برخی مشخصات بازارهای توسعه‌یافته است، اما بطور کامل با معیارهای اقتصادی توسعه‌یافتگی مطابقت ندارد.
اقتصاد نوظهور نیجریه دارای بخش‌های رو به گسترش تولیدی، مالی، خدمات، ارتباطات، فناوری و آموزشی- تفریحی است. نیجریه همچنین بزرگترین اقتصاد آفریقا را دارد اما از لحاظ تولید ناخالص داخلی اسمی در رتبه 53 جهانی قرار دارد.
تولید ناخالص داخلی (GDP) نیجریه در سال 2023 بر اساس آمار رسمی بانک جهانی 362.81 میلیارد دلار بوده است. وزارت خارجه برزیل با انتشار بیانیه‌ای در روز 17 ژانویه 2025 پیوستن رسمی نیجریه به عنوان کشور شریک بریکس را اعلام کرده است.
1. گسترش افق‌های جهانی بریکس
گروه بریکس که متشکل از برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی است، طی دو دهه گذشته به یک بلوک قدرتمند اقتصادی تبدیل شده است. این گروه درصدد گسترش افق‌های خود و تقویت نفوذش در صحنه بین‌المللی است.
پذیرش اعضای جدید، به‌ویژه از مناطق استراتژیک مانند آفریقا، نشان‌دهنده تعهد این گروه به تقویت همکاری جنوب-جنوب و کاهش وابستگی به نظام اقتصادی غرب‌محور است. نیجریه، با توجه به جایگاه جغرافیایی، منابع طبیعی فراوان و جمعیت جوان و روبه‌رشد خود، می‌تواند سهم قابل‌توجهی در تحقق اهداف بریکس داشته باشد. این کشور با اقتصاد چندبعدی و ذخایر عظیم نفت و گاز، به‌ عنوان یکی از نیروهای محرک توسعه آفریقا شناخته می‌شود.
2. اهمیت نیجریه برای بریکس
پیوستن نیجریه به بریکس می‌تواند مزایای متقابل بسیاری به همراه داشته باشد. از یک سو، نیجریه با اقتصاد پویا و جایگاه استراتژیک خود در غرب آفریقا می‌تواند به تقویت جایگاه جهانی بریکس کمک کند.
از سوی دیگر، نیجریه نیز از عضویت در بریکس سود می‌برد، چراکه این عضویت فرصت‌های جدیدی برای سرمایه‌گذاری خارجی، تجارت و دسترسی به بازارهای جدید فراهم می‌کند. همچنین نیجریه می‌تواند به‌عنوان نماینده‌ای از آفریقا، صدای کشورهای این قاره را در تصمیم‌گیری‌های کلان اقتصادی تقویت کند. نقش نیجریه در بریکس می‌تواند به توسعه زیرساخت‌ها، تقویت ظرفیت‌های صنعتی و جذب فناوری‌های نوین در این کشور کمک کند.
3. بریکس به‌عنوان یک بلوک تأثیرگذار
بریکس تاکنون تلاش کرده است تا جایگزینی برای نهادهای سنتی اقتصادی مانند صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی باشد. بانک توسعه جدید (NDB)، به‌عنوان یکی از نهادهای کلیدی بریکس، نمونه‌ای از این تلاش‌هاست که هدف آن تأمین مالی پروژه‌های توسعه‌ای در کشورهای عضو و کاهش وابستگی به دلار آمریکا است.
پیوستن نیجریه به بریکس می‌تواند قدرت چانه‌زنی این بلوک را در مذاکرات جهانی افزایش دهد. همچنین این اقدام نشان‌دهنده تعهد بریکس به ایجاد توازن جدیدی در اقتصاد جهانی است که در آن کشورهای در حال توسعه نقش پررنگ‌تری ایفا کنند.
4. شکل‌دهی نظم نوین اقتصادی
نظام اقتصادی کنونی جهان همچنان تحت سلطه کشورهای توسعه‌یافته است که از طریق نهادهای مالی بین‌المللی و سلطه بر ارزهای جهانی، قدرت خود را حفظ کرده‌اند. اما ظهور بلوک‌هایی مانند بریکس، حاکی از حرکت جهان به سمت نظم نوینی است که در آن نظام تک‌قطبی جای خود را به نظامی چندقطبی می‌دهد.
پیوستن نیجریه به بریکس می‌تواند روند بازتعریف این نظم نوین را تسریع کند. این کشور می‌تواند با تقویت پیوندهای اقتصادی و سیاسی خود با دیگر اعضای بریکس، زمینه‌ساز همکاری‌های عمیق‌تر میان کشورهای در حال توسعه شود.
5. نقش کشورهای در حال توسعه در نظم نوین
کشورهای در حال توسعه، به‌ویژه در آفریقا و آسیا، در دهه‌های اخیر با چالش‌هایی نظیر نابرابری اقتصادی، وابستگی به اقتصادهای غربی و دسترسی محدود به منابع مالی مواجه بوده‌اند. اما عضویت در گروه‌هایی نظیر بریکس می‌تواند به این کشورها کمک کند تا نقش فعال‌تری در اقتصاد جهانی ایفا کنند.
نیجریه به‌عنوان یکی از پیشروترین اقتصادهای آفریقا، می‌تواند نقش الگویی برای دیگر کشورهای در حال توسعه ایفا کند. این کشور با بهره‌گیری از فرصت‌هایی که بریکس فراهم می‌کند، می‌تواند گام‌های موثری در مسیر توسعه پایدار و کاهش وابستگی به اقتصادهای غربی بردارد.
به طور کلی بریکس با پیوستن نیجریه تأثیرات عمیقی بر نظم اقتصادی جهانی خواهد داشت. این اقدام نه‌تنها به تقویت جایگاه بریکس به‌عنوان یک بلوک تأثیرگذار کمک می‌کند، بلکه زمینه‌ساز شکل‌گیری یک نظام چندقطبی است که در آن کشورهای در حال توسعه نقش پررنگ‌تری ایفا می‌کنند.
نیجریه، با منابع طبیعی غنی، جایگاه استراتژیک و اقتصاد پویا، می‌تواند به‌عنوان یک بازیگر کلیدی در این فرایند ظاهر شود. برای تحقق این اهداف، لازم است که نیجریه و دیگر اعضای بریکس، استراتژی‌های هماهنگی را برای تقویت همکاری‌های خود و مقابله با چالش‌های موجود تدوین کنند. در نهایت، گسترش بریکس و عضویت کشورهایی مانند نیجریه، نویدبخش آینده‌ای است که در آن توازن جدیدی در مناسبات اقتصادی جهانی برقرار می‌شود.
نویسنده: معصومه محمدی، کارشناس مسائل اوراسیا
انتهای پیام/