چاپ

عصر کرد - سفر رئیس‌جمهور به روسیه فرصتی طلایی برای گسترش همکاری‌های اقتصادی و سیاسی میان دو کشور است. در این دیدار، امضای سند جامع همکاری در دستور کار قرار دارد؛ سندی که می‌تواند مسیر تجارت دوجانبه را هموار کند، زیرساخت‌های ترانزیتی را تقویت نماید و جایگاه ایران را در پیمان‌های منطقه‌ای مانند اوراسیا و بریکس ارتقا بخشد.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
این سفر نقطه عطفی در روابط تهران و مسکو خواهد بود که به توسعه پایدار اقتصادی و تقویت پیوندهای استراتژیک منجر می‌شود.
روشنعلی یکتا، نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران و روسیه در گفت وگو با برنا عنوان کرد که بهره ‌گیری از ظرفیت‌های اقتصادی روسیه، تقویت پیمان‌های منطقه‌ای و استفاده از نیروی متخصص داخلی می‌تواند به توسعه و رشد اقتصاد ایران کمک شایانی کند.
وی ایجاد کریدور شمال-جنوب را یک شاهراه حیاتی برای تجارت کشور عنوان کرد و بر لزوم پیوستن ایران به گروه اقدام مالی(FATF)تاکید کرد.
متن گفت وگوی برنا با نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران و‌ روسیه به شرح زیر است:
برنا: قرار است رئیس جمهور به روسیه سفر و سند بلند مدتی را امضا کنند؛ به نظر شما امضاء این قرار داد آن هم در شریطی که فقط یک هفته تا مستقر شدن ترامپ در کاخ سفید مانده است، چه پیامی را برای جامعه جهانی دارد؟
اقتصاد روسیه را نمی‌توان نادیده گرفت؛ این کشور یکی از اقتصادهای بزرگ جهان است و سالانه حدود 700میلیارد دلار تجارت جهانی دارد. بخشی از این تجارت به واردات 300میلیارد دلاری روسیه اختصاص دارد که عمدتاً شامل محصولات کشاورزی از مناطق گرمسیری است. این موضوع فرصتی مناسب برای کشور ما فراهم می‌کند، زیرا اقلیم گرمسیری ایران ظرفیت ویژه‌ای برای تأمین نیازهای این بازار دارد.
از منظر جغرافیایی، روسیه تقریباً از هر طرف محدود است: از شمال به قطب شمال، از شرق به قزاقستان، و از غرب به دریای سیاه و جنگ اوکراین. این محدودیت‌ها باعث شده که خلیج فارس به‌عنوان دهلیز ارتباطی روسیه با دنیای آزاد اهمیت ویژه‌ای پیدا کند. از این‌رو، ایران نه تنها می‌تواند کالاهای خود را به روسیه صادر کند، بلکه بخشی از نیازهای خود را نیز از این مسیر تأمین کند. علاوه بر این، ایران می‌تواند نقش محوری در ترانزیت کالای روسیه ایفا کند که در تجارت بین‌الملل بسیار مهم است.
تجربه چندین ساله تحریم‌های ظالمانه، ملت ایران را به شناخت عمیقی از مدیریت شرایط دشوار اقتصادی رسانده است. همکاری اقتصادی با روسیه می‌تواند ما را به اقتصادهای بزرگ منطقه‌ای مانند شانگهای، بریکس و اوراسیا متصل کند. دو هفته پیش نیز ایران به‌عنوان عضو ناظر به این توافق‌نامه‌ها پیوست که نشان‌دهنده ظرفیت‌های بزرگ اقتصادی برای کشور است.
از منظر صادرات، ایران سالانه بیش از 80میلیارد دلار صادرات دارد، اما در بخش صادرات غیرنفتی این رقم به کمتر از 40میلیارد دلار می‌رسد. همکاری با روسیه در این زمینه می‌تواند منابع جدیدی را برای استفاده در اقتصاد کشور فراهم کند. همچنین، پیمان‌های پولی میان دو کشور تسهیل‌گر تجارت اقتصادی هستند و می‌توانند به رونق اقتصادی ایران کمک کنند.
یکی دیگر از حوزه‌های مهم، خدمات فنی و مهندسی است. پس از جنگ، روسیه با کمبود نیروی انسانی جوان برای پروژه‌های عمرانی و صنعتی روبه‌رو خواهد شد. این در حالی است که ایران حدود 600هزار فارغ‌التحصیل مهندسی دارد که بسیاری از آن‌ها در رشته‌های غیرمرتبط فعالیت می‌کنند. اگر بتوانیم این نیروی متخصص را به بازار روسیه معرفی کنیم، تأثیرات بسیار مثبتی بر هر دو کشور خواهد داشت.
در نتیجه، بهره‌گیری از ظرفیت‌های اقتصادی روسیه، تقویت پیمان‌های منطقه‌ای و استفاده از نیروی متخصص داخلی می‌تواند به توسعه و رشد اقتصاد ایران کمک شایانی کند.
برنا: این سند جامع چقدر برای ما ظرفیت ایجاد می‌کند؟
ما در قرارداد قبلی، که مربوط به اوراسیاست، به‌عنوان مهمان حضور داشتیم. در آن قرارداد، کالاهایی برای تجارت ترجیحی مطرح شده بود، اما تعرفه‌های آن‌ها صفر نبود. از میان 503کالای تعیین‌شده، تنها 70کالا با تعرفه‌های زیر صفر ارائه شدند و اغلب تعرفه‌ها در حدود 30درصد بودند. با اجرای این قرارداد، تعرفه‌ها به صفر کاهش پیدا خواهند کرد و دامنه کالاهای انتخاب‌شده نیز گسترده‌تر خواهد شد. این تغییرات به‌طور قابل‌توجهی فرصت‌های تجاری بیشتری را برای ما فراهم می‌کند.
برنا: سطح مبادلات تجاری با روسیه در حال حاضر چقدر است؟
تجارت ما با روسیه برای صادرات افزایش یافته است؛ به‌طوری که میزان صادرات از 600میلیون دلار به یک میلیارد دلار رسیده است. در مقابل، واردات ما از روسیه بالای 3میلیارد دلار است. بخش عمده واردات شامل کالاهای اساسی مانند نهاده‌ها، روغن، گوشت و چوب می‌شود که در کشور ما تولید نمی‌شوند و به‌عنوان کالاهای اساسی با ارز دولتی تأمین می‌گردند. نسبت واردات به صادرات نیز همواره 3به یک بوده است.
برنا: در حالی که کشورهای همسایه ما در بسیاری موارد رقیب روسیه هستند، اما می‌بینیم میزان مبادلات تجاری آنها با این کشور بیشتر از ایران است، آیا این قرارداد کمکی به افزایش سطح تبادلات تجاری‌مان با روسیه می‌کند؟
در تجارت جهانی، درآمدها معمولاً بیش از 15درصد نیست. زمانی که کالایی با 40درصد هزینه تولید، توجیه اقتصادی نداشته باشد، تجارت به سمتی حرکت می‌کند که دیگر برای تجار جذابیت نخواهد داشت. بسیاری از کالاهایی که از ما به کشورهای همسایه صادر می‌شوند، به صورت واسطه‌ای منتقل می‌ شوند. این کشورها تعرفه‌ای برای این کالاها اعمال نمی‌کنند و با تعرفه صفر آن‌ها را دریافت کرده و با برند خودشان عرضه می‌کنند. این وضعیت از محدودیت‌های ما کاسته و فرصت ایجاد می‌کند تا تجار ما نیز بتوانند به طور مستقیم وارد بازار شده، برند خود را بسازند و در آن بازار ماندگار و پایدار شوند.
برنا: می‌دانیم که ایران و روسیه تحت شدیدترین تحریم‌ها قرار دارند و پیش‌بینی می‌شود با روی کار آمدن ترامپ این تحریم‌ها بیشتر هم شود، این قرار چقدر می‌تواند این دو کشور را در برابر تحریم‌ها مقاوم‌تر کند؟
اقتصاد اوراسیا که ما را به بریکس و توافقنامه‌های شانگهای متصل می‌کند، برای ما یک اقیانوس بزرگ اقتصادی است که با حجم اقتصادی 220میلیارد دلار، جایگاه مهمی را فراهم می‌آورد. مهم نیست چه کسی روی کار بیاید؛ مسئله این است که تجار ما چقدر آزادی عمل داشته باشند، زیرا اقتصاد ما در بسیاری از بخش‌ها از گذشته تا امروز بازارمحور بوده است و تجار متوسط و کوچک در آن نقش مهمی ایفا کرده‌اند.
علاوه بر محصولات پتروشیمی، نفت و فولاد که در اقتصاد ما حضور دارند، اما کمتر، آنچه می‌تواند به جامعه ما جان ببخشد و چرخ اقتصاد را بچرخاند، مدیریت صحیح صنایع کوچک (SMEها) و شهرک‌های صنعتی است. اگر این بخش‌ها به‌خوبی مدیریت شوند، دولت صدای فعالان این حوزه را بشنود، نیازها را شناسایی کند و برنامه‌های بلندمدت و استراتژی‌های کارآمدی ارائه دهد، قطعاً عبور از چالش‌ها ممکن و تأثیرگذار خواهد بود.
در صورتی که این ظرفیت‌ها به‌درستی مورد استفاده قرار گیرند، توافقنامه‌های بین‌المللی می‌توانند فرصت‌های بسیاری فراهم کنند. دولت‌ها باید یک نقشه راه ترسیم کنند که در آن مشخص شود چگونه از کالاهای موجود به کالاهای موردنیاز حرکت کنیم، سیستم بانکی را بهینه‌سازی کنیم و موانع را از سر راه تجار برداریم. ایجاد تسهیلات و مشوق‌هایی برای بازگشت ارز صادرکنندگان و رفع مشکلات ارزی نیز ضروری است. تصمیم‌گیری در این زمینه بر عهده دولت است و تاکنون در سطح کلان، تصمیم‌های فکورانه‌ای اتخاذ شده است، اما برای رسیدن به نتایج بهتر، اجرای دقیق‌تر این تصمیمات الزامی است.
برنا: بسیاری معتقدند یکی از مشکلات تجاری ما با روسیه بحث زیر ساختها است؛ ضرورت ساخت کریدور شمال به جنوب را در این زمینه چگونه می‌بینید؟
کریدور شمال-جنوب یک شاهراه حیاتی برای تجارت کشور ما است. اجازه دهید در این مورد توضیح دهم؛ شما ممکن است شنیده باشید که کریدورهای اقماری در حال شکل‌گیری هستند. دلیل این اتفاق این است که کریدور مرکزی به‌درستی از موقعیت استراتژیک کشور بهره‌برداری نکرده و به همین دلیل، کریدورهای اقماری رشد کرده‌اند.
اهمیت این کریدور به حدی است که حتی مسیرهای دورتر و پرهزینه‌تر نیز ارزش استفاده را داشته‌اند و همچنان مورد توجه قرار می‌گیرند. متأسفانه، در دولت‌های مختلف برنامه‌ریزی مناسبی برای این کریدور انجام نشده و مدیرانی که برای اجرای پروژه‌های مرتبط با آن منصوب شده‌اند، به وظایف خود به‌خوبی عمل نکرده‌اند.
این کریدور از بسیاری از اولویت‌های کشور مهم‌تر است و نیاز به اقدامات فوری و برنامه‌ریزی جامع دارد تا مشکلات تجاری و زیرساختی مرتبط با آن حل شود و بتوانیم از پتانسیل‌های این شاهراه حیاتی بهره‌برداری کنیم.
برنا: اخیرا بحث الحاق ایران به دو کنوانسیون CFT و پالرمو بار دیگر مطرح شده است و قرار است مجمع تشخیص این موضوع را بررسی کند، فکر میکنید پیوستن ایران به FATF چقدر روابط ایران و روسیه را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟
روسیه، با وجود تحریم‌ها، همچنان عضو FATF باقی مانده است. این موضوع به قدری اهمیت دارد که حتی با تحمل زیان‌های فراوان، از آن کناره‌گیری نکرده است. روسیه می‌توانست این توافق را رد کند و آن را بی‌اهمیت بخواند، اما اهمیت FATF برای زندگی تجاری باعث شده تا همچنان به آن پایبند باشد.
FATF در تجارت ما نیز بسیار مهم و اثرگذار است. برای مثال، منِ بازرگان هنگام تصمیم‌گیری برای ورود یا دریافت پول، اگر موانع FATF وجود نداشته باشد، می‌توانم در کشورهای مختلف حساب باز کنم و از خدمات بانک‌ها که نقش کلیدی در تجارت دارند، استفاده کنم. این‌ها مسائل بسیار مهمی هستند که نبود FATF یا عدم شفافیت اقتصادی تاکنون به ما آسیب‌های بسیاری وارد کرده است.
در نبود شفافیت، شرکت‌های غیرمرتبط به تجارت ما ورود پیدا کرده‌اند. اما اگر از این مسائل عبور کنیم، شرکت‌های شفاف و بخش خصوصی می‌توانند نقش مؤثری ایفا کنند و اقتصاد ما را از بن‌بست‌های موجود خارج سازند.
برنا: پس پیوستن به FATF را ضروری می‌دانید…
بدون شک، بله. اهمیت این موضوع غیرقابل‌انکار است.
برنا:،در سال 2020 گفته شد که پوتین سفری به ایران داشت و متعهد شد 20 میلیارد دلار در ایران سرمایه‌گذاری کند. سرانجام این توافق چه شد؟
در واقع، مبلغ توافق‌شده 20 میلیارد دلار نبود، بلکه 5 میلیارد دلار بود. این سرمایه‌گذاری قرار بود در چند پروژه مشخص انجام شود قرار بود در چند پروژه مشخص هزینه شود. از جمله این پروژه‌ها، ساخت آب‌شیرین‌کن در جنوب کشور بود که اکنون راه‌اندازی شده و به‌خوبی در حال کار است. همچنین برقی‌سازی خط آهن دامغان به اینچه‌برون نیز به‌عنوان یکی از پروژه‌های مهم تعریف شده که به نظر می‌رسد در جریان باشد. بخش عمده این سرمایه تخصیص داده شده است، اما میزان بهره‌برداری از آن بستگی به شفافیت درآمدی برای طرف روس و نحوه مدیریت مشکلات ارزی کشور دارد. علاوه بر این، ورود بخش خصوصی می‌تواند در تسریع اجرای پروژه‌ها و استفاده بهتر از این منابع نقش مؤثری ایفا کند.
برنا: به عنوان سوال آخر، بارها در خصوص انتقال شبکه بانکی ایران و روسیه صحبت شده، چقدر این اتفاق افتاده؟
تاکنون این امر در تجارت عملی نشده است. سال‌ها به این موضوع پرداخته شد و روس‌ها به‌ویژه پس از تحریم‌ها، برای نزدیکی و همکاری در این زمینه استقبال کردند. آنها تمایل داشتند از ارزهای ملی برای تسهیل معاملات استفاده شود، اما عملکرد ما در این زمینه کند بود. حتی در دو سه سالی که تحریم‌ها روسیه را تحت فشار قرار داد، بانک‌های روسیه در ابتدا تمایلی به همکاری نداشتند، زیرا از گیر افتادن در دام تحریم‌ها می‌ترسیدند. اکنون تلاش‌های بیشتری انجام شده، اما همچنان کافی نیست.
در این مدت، بانک مرکزی ایران نیز اقداماتی انجام داد، اما این اقدامات بیشتر در حوزه‌های محدود مانند گردشگری و دانشجویی بوده است؛ مثلاً مبالغی در حدود 400روبل، که تأثیر چندانی در تجارت ندارد. تجارت ما به سرمایه‌هایی نیاز دارد که بتواند قفل سی میلیارد دلار تجارت کشور را باز کند و حتی برای ترانزیت و صادرات مجدد (ری‌اکسپورت) کالاهای روسی مورد استفاده قرار گیرد. برای این کار نیازمند یک پلن و برنامه جامع هستیم.
می‌توان از نمونه‌هایی یاد کرد که نشان‌دهنده نحوه استفاده کشورها از تهدیدها به‌عنوان فرصت است. کشورهایی که توانستند پس از جنگ‌ها درآمدهای خود را افزایش دهند، مثال خوبی هستند. برای نمونه، ترکیه از جنگ روسیه و اوکراین سود برده است. من در یکی از مناطق نزدیک دریای سیاه با دوستی که مالک پورت و کشتی بود صحبت کردم. او گفت که کشتی‌های نظامی ترکیه اسکورت کشتی‌های باری را انجام می‌دهند و این کار برایشان درآمدزاست. در بندر ترکیه بار تخلیه می‌شود، درآمدی حاصل می‌شود، سپس بارگیری و صادرات مجدد به آفریقا و اروپا انجام می‌گیرد.
این چندین منبع درآمدی است که ما از آن بی‌بهره مانده‌ایم. جنگ روسیه و اوکراین، که به‌ظاهر سومین کشوری که از آن آسیب دید ایران بود، می‌توانست فرصتی برای ما باشد، اما استفاده نشد. همچنین صنعت روسیه که اکنون آسیب‌دیده و وابسته به اروپا بوده، فرصتی برای تأمین بسیاری از قطعات از سوی ما ایجاد می‌کرد.
در شهرک‌های صنعتی ما توانایی‌های بالقوه‌ای وجود دارد که می‌توانند این نیازها را پوشش دهند. مهندسی ما، چه در حوزه پزشکی، چه اجرایی و چه ساخت، باید به این سمت حرکت کند. با این ظرفیت‌ها، حتی اگر هدف دستیابی به 40میلیارد دلار تجارت دور از دسترس باشد، رسیدن به 10میلیارد دلار ممکن است، اما تنها در صورتی که هماهنگی و هم‌پوشانی میان بخش‌های مختلف ایجاد شود. این امر نیازمند توجه و برنامه‌ریزی جدی است.
انتهای پیام/
+
آخرین اخبار ورزشی را در جامعه ورزشی آفتاب نو بخوانید.