چاپ

عصر کرد - به گزارش ایران اکونومیست؛ رامبد جوان، یکی از چهره‌های شناخته شده و چندوجهی هنر معاصر ایران، در تمامی عرصه‌های سینما و تلویزیون حضوری موفق و چشمگیر داشته است. او از معدود هنرمندانی است که در طیف وسیعی از زمینه‌های هنری از جمله بازیگری، اجرا، کارگردانی و تهیه‌کنندگی به تبحری کم‌نظیر دست یافته و این تنوع هنری او را به شخصیتی ویژه تبدیل کرده است.
بدون شک، باید بیشتر درباره این هنرمند تأثیرگذار نوشته و گفته شود.
رامبد جوان با شناخت عمیق و دقیق از جامعه و به‌ویژه نسل جوان، توانسته است طرفداران پروپاقرصی در میان آن‌ها پیدا کند. او با استعدادیابی بی‌ادعا، نقش مؤثری در کشف و پرورش بسیاری از بازیگران، مجریان و خوانندگان داشته و به شکوفایی آن‌ها در عرصه‌های مختلف هنری کمک کرده است. آثار او، چه در سینما و چه در تلویزیون، همواره توجه مخاطبان و منتقدان را به خود جلب کرده است. فیلم‌هایی چون نگار به‌خوبی توانایی‌های او را در ژانرهای پیچیده‌تری مانند جنایی و اجتماعی نشان می دهد و اثبات می‌کنند که رامبد جوان فراتر از یک کارگردان کمدی است.
این تطبیق‌پذیری و چندبعدی‌بودن هنری، رامبد جوان را به یکی از چهره‌های شاخص سینما و تلویزیون ایران تبدیل کرده است؛ شخصیتی که می‌توان شاید او را در سطح بین‌المللی با هنرمندی همچون جری لوئیس در سینمای آمریکا مقایسه کرد. جری لوئیس نیز یکی از برجسته‌ترین هنرمندان چندوجهی در تاریخ سینما بود که به‌عنوان مجری، بازیگر، کارگردان، تهیه‌کننده و شومن فعالیت می‌کرد. همان‌گونه که لوئیس در سینمای جهان جایگاه ویژه‌ای داشت، رامبد جوان نیز در سینما و تلویزیون ایران چنین جایگاهی را برای خود رقم زده است.
رامبد جوان، به‌عنوان هنرمند و مجری توانمند، جامعه خود را به‌خوبی می‌شناسد. او با درک درست از فرهنگ و نیازهای متنوع جامعه امروز ایران، توانست با تولید و اجرای برنامه تلویزیونی خندوانه بیش از ده سال روی آنتن بماند. این برنامه، با محتوای متنوع و خلاقانه‌اش در هر فصل، موفق شد طیف گسترده‌ای از مخاطبان را جذب کند و آن‌ها را پای تلویزیون نگه دارد.
جوان با بهره‌گیری هوشمندانه از طنز و شادی، لحظات مفرحی برای مردم خلق کرد و به موضوعات مهم اجتماعی و فرهنگی نیز پرداخت و "خندوانه" را به یکی از پربیننده‌ترین برنامه‌های تلویزیونی ایران تبدیل کرد. توانایی او در برقراری ارتباط مستمر با مخاطبان و تولید محتوایی متناسب با ذائقه‌های مختلف، از عوامل اصلی موفقیت و ماندگاری این برنامه محسوب می‌شود.
جدیدترین اثر سینمایی رامبد جوان، «زودپز»، در ژانر کمدی-اجتماعی ساخته شده است. نویسندگی این فیلم را مهدی نادری و محسن تنابنده، دو نویسنده باتجربه در خلق داستان‌های واقع‌گرایانه و کمدی، بر عهده دارند. تهیه‌کنندگی آن نیز بر عهده منصور سهراب‌پور، تهیه‌کننده باسابقه سینما و تلویزیون، است که از میان آثار پرمخاطب او می‌توان به سریال‌های «ساخت ایران 1 و 2»، فیلم «من سالوادور نیستم»، و «آینه بغل» اشاره کرد. حضور بازیگرانی برجسته همچون محسن تنابنده و نوید محمدزاده نیز فیلم «زودپز» را دیدنی تر کرده است. نوید محمدزاده، که نخستین تجربه‌اش در ژانر کمدی را در این فیلم دارد، از نقاط قوت مهم این اثر محسوب می‌شود. او که بیشتر با نقش‌های درام و اجتماعی شناخته می‌شود، در «زودپز» با خروج از قالب‌های پیشین، در ژانری متفاوت درخشیده است. بازی محمدزاده، به‌ویژه در تعاملاتش با دیگر شخصیت‌ها، حس‌های جدیدی به مخاطب منتقل می‌کند و چهره‌ای متفاوت از او را به نمایش می‌گذارد .
بازی قدرتمند تنابنده که در هر اثرتازه اش شخصیت جدیدی خلق می کند در این فیلم تنابنده با بازی درخشانش در کنار محمدزاده، توانسته تماشاگران را به مدت 90 دقیقه درگیر داستان کند و حس همزمان هیجان و خنده را به مخاطبان منتقل نماید. او با توانایی کم نظیرش در نمایش احساسات متضاد، توانسته است به شخصیت جذاب و دیدنی تبدیل شود . بازی او به‌ویژه در صحنه‌های کمدی، با ارائهٔ واکنش‌های طبیعی و قابل‌باور، توانسته تماشاگران را به خنده وا دارد.
فیلم از حضور گروهی قدرتمند و متنوع از بازیگران بهره می‌برد که هر یک به نوعی نقش بسزایی در پیشبرد داستان دارند. محمود جعفری و گلاره عباسی، هرچند حضور کوتاهی در فیلم دارند، اما با بازی‌های تأثیرگذار خود بر جذابیت آن افزوده‌اند. ترکیب بازیگرانی با تجربیات و سبک‌های مختلف، به خلق موقعیت‌های طنز و دراماتیک کمک شایانی کرده است. هر یک از شخصیت‌ها با موقعیت‌های کمدی و چالش‌های مرتبط درگیر می‌شوند و با خلاقیت و بازی‌های چشمگیر خود، فضای کمدی فیلم را پرنشاط‌تر کرده‌اند.
داستان زودپز در دهه شصت و در بحبوحه جنگ ایران و عراق جریان دارد. حادثه اصلی فیلم با انفجار یک زودپز در تعمیرگاهی قدیمی آغاز می‌شود که منجر به مرگ پدر همسر دو باجناق(سیروس و شاهین) می‌گردد. این اتفاق در زمان موشکباران تهران در سال 1367 رخ می‌دهد و پیامدهای این حادثه به عنوان محرک اصلی داستان، رویدادهای طنزآمیز اما تفکربرانگیزی را برای دو باجناق و دیگر شخصیت‌های فیلم رقم می‌زند.
آنچه زودپز را از سایر کمدی‌های رایج سینمای ایران متمایز می‌سازد، رویکرد سینمایی و جدی رامبد جوان به مقوله کمدی است. در حالی که بسیاری از کمدی‌های معاصر، بر پایه دیالوگ‌های سطحی و طنز ناپسند استوارند، زودپز بر اساس کمدی موقعیت و با استفاده از ساختار روایی دقیق و پیچیده بنا شده است. رامبد جوان با بهره‌گیری از اصول سینمایی، دکوپاژهای حساب‌شده و میزانسن‌های خلاقانه، تلاش کرده تا فیلمی ارائه دهد که علاوه بر ارائه طنز، از حیث سینمایی و تکنیکی نیز در سطح بالایی قرار داشته باشد.
زودپز در ایجاد موقعیت‌های طنز موفق است و از نظر ساختاری و بصری نیز، فیلمی حرفه‌ای و متمایز به شمار می‌آید که فاصله زیادی با کمدی‌های سطحی و عامه‌پسند این چند سال اخیر دارد.
در فیلم‌های رایج کمدی در ایران، شوخی‌ها عمدتاً از نوع دیالوگ‌محور و سطحی هستند و به ابتذال محض پهلو می زنند . در حالی که در فیلم زودپز به کمدی موقعیت توجه جدی شده است . کمدی موقعیت، برخلاف کمدی دیالوگ‌محور، بر اساس موقعیت‌های روایی است که شخصیت‌ها در آن گرفتار می‌شوند. در این نوع کمدی، طنز از تضادهای میان شخصیت‌ها، روابط پیچیده میان آنها و پیامدهای ناشی از حوادث ناگهانی به وجود می‌آید. زودپز دقیقاً از این اصول بهره می‌برد و با توجه به موقعیت اجتماعی و تاریخی داستان، تضادهای اخلاقی و رفتاری شخصیت‌ها را در فضای زمانه‌ای حساس به نمایش در می آورد.
رامبد جوان درفیلم " زودپز" تلاش کرده است تا ضمن حفظ ریشه‌های طنز، فیلمی جذاب و به معنی واقعی سینمایی خلق کند. لوکیشن‌های واقع‌گرایانه و دقیقاً بازسازی‌شده از دوران جنگ، همراه با جزئیات بصری قوی و با تدوین و تمپو روان و هنرمندانه، به فیلم عمقی می‌دهد که آن را از سایر کمدی‌های سبک‌سرانه این روزها متمایز می‌کند. این فیلم نشان می‌دهد که رامبد جوان، با وجود تمام تجربه‌های موفق پیشین، همچنان در حال تکامل و نوآوری است و توانسته اثری خلق کند که به لحاظ کمدی و از منظر سینمایی نیز حرف‌های زیادی برای گفتن دارد.
اما شاید بتوان فیلم زودپز را از لحاظ بن‌مایه داستانی با فیلم شب قوزی ساخته فرخ غفاری مقایسه کرد. هر دو فیلم در هسته داستانی خود با مسئله‌ای مشابه روبه‌رو هستند؛ یک جنازه که شخصیت‌ها تلاش می‌کنند از شر آن خلاص شوند. این بن‌مایه، یعنی گیر افتادن شخصیت‌ها در شرایطی که جنازه‌ای روی دستشان مانده، می‌تواند نقطه شباهتی میان این دو اثر باشد.
با این حال، هرچند در ظاهر این شباهت وجود دارد، اما از لحاظ سبک، مضمون، و رویکرد فیلم‌ها تفاوت‌های بنیادینی میان آن‌ها دیده می‌شود. شب قوزی که در سال 1343 ساخته شد، یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین آثار سینمای ایران به‌شمار می‌رود و فرخ غفاری در این فیلم از نمادگرایی و ساختار کلاسیک برای نمایش زوایای تاریک و روشن رفتارهای انسانی بهره برده است. این فیلم با استفاده از موقعیت‌های طنزآمیز و همزمان با نگاهی فلسفی و اجتماعی به رفتارهای انسان‌ها و جامعه پرداخته است. شب قوزی بیشتر از اینکه یک فیلم کمدی باشد، یک کمدی سیاه و دراماتیک است که پیچیدگی‌های روانی و اجتماعی شخصیت‌ها را به تصویر می‌کشد.
داستان فیلم شب قوزی در یک شب طوفانی و بارانی رخ می‌دهد. قهرمان داستان، مردی به نام "قوزی" است که با جنازه‌ی یکی از دوستانش مواجه می‌شود. این جنازه در اثر اتفاقی روی دوش او قرار می‌گیرد و از آنجایی که قوزی نمی‌داند با این جنازه چه کند، سعی می‌کند آن را به خانه‌اش ببرد. قوزی در طول فیلم با چالش‌ها و موقعیت‌های مختلفی روبه‌رو می‌شود. او به دنبال راهی برای برطرف کردن این مشکل است و در این مسیر، با شخصیت‌های مختلفی ملاقات می‌کند. این ملاقات‌ها و گفتگوها به تدریج به نوعی وضعیت اجتماعی و فرهنگی زمانه‌اش نشان می دهد و در عین حال موقعیت‌های کمدی و غم‌انگیزی را ایجاد می‌کند. لازم به یادآوری است که این فیلم در زمان اکران عمومی با اقبال چندانی روبرو نشد. اما در جشنواره های "کن " فرانسه و " کارلووی واری" چک و بروکسل حضور پیدا کرد .
در مقابل، فیلم زودپز رویکردی مدرن‌تر و کمدی‌گونه به داستان دارد. رامبد جوان در این فیلم بیشتر به دنبال خلق لحظات طنز موقعیتی و هجو است و جنازه در این فیلم تنها بهانه‌ای برای ایجاد موقعیت‌های خنده‌دار و سرگرم‌کننده است. برخلاف شب قوزی که به لایه‌های عمیق‌تر روان‌شناختی و اجتماعی نفوذ می‌کند، "زودپز" بیشتر روی لحظات کمدی و روابط انسانی در بستری از مشکلات روزمره و جنگ متمرکز است. به این ترتیب، هرچند ممکن است بن‌مایه داستانی مشترکی در این دو فیلم وجود داشته باشد، اما از نظر هدف، پیام، و شیوه اجرای داستان، این دو اثر به دو مسیر متفاوت از هم رفته‌اند. "زودپز" به هیچ‌وجه تکرار یا بازسازی "شب قوزی" نیست، بلکه هر یک در زمان و شرایط خود به سبک خاص خود دست یافته‌اند.
در فیلم زودپز، یکی از صحنه‌های بسیار احساسی و تأثیرگذار، لحظه‌ای است که شاهین (نوید محمدزاده )برای دیدن فرزند تازه به دنیا آمده‌اش به بیمارستان می‌رود.در کنار صحنه‌های خنده‌دار و موقعیت‌های کمدی که تماشاگر را به خنده وا می دارد ، این صحنه به شدت عاطفی و تأثیرگذار است. تضاد بین خنده و گریه، بین خوشحالی و ناامیدی، احساسات بیننده را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد و توانایی رامبد جوان را در ایجاد چنین تنوع احساسی نشان می دهد. صحنه به‌طرز ماهرانه‌ای فضای بیمارستان را به تصویر می‌کشد که در اثر اصابت موشک آسیب دیده و بخش زایمان و نوزادان تخریب شده است. این تخریب بیانگر واقعیت‌های تلخ جنگ است و به تنش و اضطراب شخصیت شاهین اضافه می‌کند. در این صحنه، شاهین (نوید محمدزاده) با حالتی پر از گریه و نگرانی در تلاش است تا همسر و فرزندش را پیدا کند. این جستجو و ناامیدی او، به عمق عواطف انسانی می‌افزاید و باعث می‌شود که تماشاگر به شدت با او همدردی کند. این صحنه به خوبی نشان می‌دهد که رامبد جوان در خلق صحنه‌های اینگونه ، از کمدی تا درام، مهارت ویژه ایی دارد. این صحنه در زودپزاحساسات بیننده را تحت تأثیر قرار می‌دهد و نشان می‌دهد که چگونه می‌توان در کنار طنز، عواطف عمیق و واقعی را به نمایش در آورد . توانایی رامبد جوان در ایجاد لحظات احساسی و در عین حال کمدی، فیلم را به یک اثر چندوجهی و ماندگار تبدیل کرده است.
در زودپز، یکی دیگر از صحنه‌های به یاد ماندنی و تأثیرگذار، صحنه‌ای است که دو باجناق(شاهین و سیروس ) سعی دارند جنازه را در محله‌ای که زیر باران موشک قرار دارد، منتقل کنند. در این صحنه، با انفجار موشک، پودر سفیدی در فضا پخش می‌شود و اینگونه تداعی می شود که دشمن محله را شیمیایی زده است و همین مسئله به شدت احساس ترس و وحشت را در بین شخصیت‌ها و تماشاگران برمی‌انگیزد. این لحظه، با تکنیک‌های فیلمبرداری اسلوموشن گرفته شده که به شدت به بار احساسی صحنه می‌افزاید. تماشاگران در این لحظه با حس عمیق‌تری از خطر و اضطراب روبرو می‌شوند. پس از این صحنه هیجان‌انگیز، بینندگان متوجه می‌شوند که موشک به نانوایی اصابت کرده و پودر سفیدی که در فضا پخش شده، در واقع آرد نانواست و چیزی که در هوا پخش شده اصلا مواد شیمایی نیست .این پیچش موقعیت داستانی را به حالت کمدی تبدیل می‌کند . این صحنه به خوبی تعادل بین کمدی و درام را به وجود آورده است . در ابتدا، تماشاگران در احساس ترس و وحشت غوطه‌ور می‌شوند و بعد با افشای واقعیت، لبخندی به چهره‌شان می‌آید. این تغییر در احساسات، یکی از ویژگی‌های بارز کمدی‌های موفق است و قدرت نویسندگان و کارگردان در خلق موقعیت‌های طنزآمیز از شرایط دشواررا نشان می دهد. این صحنه درفیلم زودپز یک لحظه به یاد ماندنی به حساب می‌آید وبه خوبی مهارت فیلم در ایجاد تنش، استفاده از تکنیک‌های بصری و خلق لحظات کمدی از شرایط جدی را به نمایش می‌گذارد. توانایی رامبد جوان و تیمش در ایجاد چنین صحنه‌هایی، فیلم را از دیگر کمدی‌های معمولی متمایز کرده و آن را به اثری جذاب و فراموش‌نشدنی تبدیل می‌کند.
در فیلم زودپز صحنه‌آرایی و طراحی لباس نقش بسزایی در ایجاد فضایی واقعی و معتبر از دهه شصت و دوران جنگ ایران و عراق ایفا می‌کند. جزئیات در این بخش‌ها با دقت بسیارپرداخت شده است که به مخاطب به خوبی با فضای تاریخی و اجتماعی آن زمان ارتباط برقرار می کند. فضاهای داخلی و خارجی به‌طور دقیق و با جزئیات فراوان طراحی شده‌اند تا حس و حال زندگی در دوران جنگ را نشان می دهد . از خیابان‌های قدیمی تهران گرفته تا مکان‌های عمومی و خصوصی، همه جا یادآور خاطرات آن دوران هستند. استفاده از وسایل و لوازم خانگی، دیوارها، و دکوراسیون داخلی که با سبک زندگی آن زمان سازگاری دارند، به ایجاد حس واقعی‌تری از دهه شصت کمک می‌کند. این جزئیات شامل عکس‌ها، پوسترها و وسایل روزمره‌ای هستند که در آن زمان مرسوم بوده‌اند.
لباس‌ شخصیت‌های فیلم منعکس‌کنندهٔ سبک پوشش آن دوران است. استفاده از رنگ‌ها و پارچه‌های مناسب، به‌ویژه برای بازنمایی جوانان و بزرگسالان در آن زمان، بسیار مؤثر است. لباس‌ها به گونه‌ای انتخاب شده‌اند که ویژگی‌های اجتماعی و اقتصادی افراد را به خوبی نمایان می سازد . از لباس‌های کارگری گرفته تا لباس‌های روزمره مردم عادی، همه به درستی در داستان گنجانده شده‌اند.
یکی از جنبه‌های مهم در طراحی شخصیت‌ها، مدل موهای آنهاست . مدل‌های موی متناسب با زمان و فرهنگ، و مدل‌های خاص و مرسوم آن دوران . مانند موهای بلند و پشت موخاص که مدموهای آن دوره بود.این جنبه از طراحی به‌ویژه در ایجاد فضای واقعی و دراماتیک فیلم بسیار مؤثر است.
زودپز با توجه به جزئیات دقیق در صحنه‌آرایی، طراحی لباس و مدل موها، به تماشاگران این امکان را می‌دهد که به خوبی با فضای تاریخی و اجتماعی دهه شصت و دوران جنگ ایران و عراق ارتباط برقرار کنند.
در فیلم «زودپز»، آنچه ما را به هیجان می‌آورد، این است که بسیاری از عناصری که به‌طور کلی در سینما دوست داریم، در اثر رامبد جوان دیده می‌شود. او با بهره‌گیری از کمدی موقعیت، موفق شده اثری جذاب و پرمحتوا به مخاطبان ارائه دهد که از کلیشه‌های کمدی‌های سطحی فاصله می‌گیرد و به استانداردهای بالاتری از نظر فنی و هنری پایبند است. این فیلم، علاوه بر ایجاد سرگرمی و خنده، نقدی هوشمندانه از جامعه‌ای در بحبوحه جنگ را نیز به نمایش می‌گذارد و به‌روشنی نشان می‌دهد که کمدی می‌تواند ابزاری برای بازتاب مسائل عمیق اجتماعی باشد.