چاپ

عصر کرد - به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری علم و فناوری آنا، یکی از تحولات مهم اقتصاد ایران در دهه 1390 کاهش درآمد‌های نفتی به ویژه نسبت به دهه 1380 می‌باشد. این موضوع به شکل کاملا عبرت آموز نشان داد نظام اقتصاد ایران نسبت به کاهش درآمد‌های نفتی به شدت آسیب پذیر است.
اول: کاهش درآمد‌های نفتی در دهه 1390، به ویژه در سال‌های 1397 به بعد نشان داد سیاست گذار اقتصادی قابلیت و انعطاف پذیری دهه 1380 برای سرکوب نرخ ارز را نداشته و تکانه‌های ارزی در فواصل زمانی کوتاه تری رخ می‌دهند.
شواهد: در سال‌های پس از جنگ تحمیلی طی دو دهه 1370 و 1380 دو تکانه ارزی کم دامنه رخ داده است. در همین حال فقط در دهه 1390 چهار تکانه ارزی شدید به وقوع پیوسته است.
دوم: با کاهش درآمد‌های نفتی در دهه 1390، انعطاف پذیری و قابلیت‌های دولت‌ها برای پرتاب تورم به آینده کاهش یافته است.
شواهد: میانگین نرخ تورم در دهه 1390 به طور قابل ملاحظه‌ای از میانگین بلندمدت آن بالاتر و پایداری نرخ تورم بالای 40 درصد پس از سال 1397 در 80 سال گذشته بی سابقه است.
سوم: با کاهش درآمد‌های نفتی در دهه 1390، کیفیت حکمرانی اقتصادی به شدت تنزل یافته است. در واقع همزمان با شوک‌های با منشاء‌های مختلف به صورت پیوسته و سریالی به سمت عرضه کل در اقتصاد ایران، کیفیت حکمرانی اقتصادی برای مراقبت از محیط کسب و کار کاهش یافته است.
شواهد: بر اساس طرح پایش ملی محیط کسب و کار ایران (اتاق ایران) شاخص ملی کسب و کار از 5/69 (بدترین ارزیابی 10) در بهار 1396 به 6/49 در پاییز 1397 (خروج آمریکا از برجام) می‌رسد و بر اساس آخرین گزارش اتاق ایران (بهار 1403) شاخص آن 6/04 گزارش شده است.
چهارم: با کاهش درآمد‌های نفتی در دهه 1390، به ویژه در سال 1397 به بعد، فساد پذیری در اقتصاد ایران بیشتر شده است.
شواهد: رتبه ایران در شاخص بین المللی ادارک فساد (سازمان بین المللی شفافیت) از رتبه 130 در سال 1396 به طور متناوب تنزل یافته و در سال 1400 به رتبه 150 رسیده است.
پنجم: با کاهش درآمد‌های نفتی در دهه 1390، مدیریت‌ها در ارکان اقتصادی دولت‌ها نسبت به دهه 1380 شکننده و متزلزل‌تر شده است.
شواهد: تغییرات پی در پی و زود هنگام روسای بانک مرکزی و سازمان برنامه و بودجه کشور در سال‌های 1397 به بعد و در دوره زمانی اوج کاهش درآمد‌های نفتی شواهد خوبی برای این ادعا هستند.
حالا باید منتظر ماند تا ببینیم دولت چهاردهم برای عبور از چالش دوگانه درآمد‌های نفتی و ناامنی اقتصاد ایران چه راهبردی را در دستور کار قرار خواهد داد: 1- راهبرد مدیریت اقتصاد ایران با استمرار تحریم‌ها 2- راهبرد حذف تحریم‌ها و تکیه مجدد به افزایش درآمد‌های نفتی 3- راهبرد حذف تحریم‌ها و کاهش وابستگی به درآمد‌های نفتی.
دکتر عباس علوی راد
انتهای پیام/