چاپ

عصر کرد - ایسنا / نوشته‌های بهمن سرکاراتی را از نمایان‌ترین مصادیق عبارت «کم‌گویی و گزیده‌گویی» در عرصۀ مطالعات ایرانی می‌خوانند.
بهمن سرکاراتی، استاد فرهنگ و زبان‌های باستانی، اسطوره‌شناس و اَوِستاشناس، شاهنامه‌پژوه و عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی؛ در دوازدهم شهریورماه 1316 در تبریز متولّد شد و در 29 خردادماه 1392 در 76 سالگی از دنیا رفت.
او تحصیلات ابتدایی تا پایان دوره دبیرستان را در زادگاه خود گذراند. در سال 1336ش در رشته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تبریز پذیرفته شد. او در این مقطع از محضر استادانی چون عبدالرّسول خیام‌پور، احمد ترجانی‌زاده، حسن قاضی طباطبایی، یحیی ماهیار نوّابی و منوچهر مرتضوی بهره‌مند شد.
در سال 1339ش، با دریافت بورسیه برای ادامه تحصیل، به انگلستان رفت و در رشته زبان‌های ایرانی باستان و میانه «مدرسه مطالعات شرقی و افریقایی» دانشگاه لندن به ادامه تحصیل پرداخت. گرشویچ، بویس، بیوار، ویندفور و مکنزی ازجمله استادان او در این مقطع بودند. سرکاراتی در سال 1345ش، کارشناسی ارشد را به اتمام رساند. از طرف دانشگاه لندن به او پیشنهاد شد به عنوان عضو هیئت علمی، در «مدرسۀ مطالعات شرقی و افریقایی» همکاری کند و برای ادامه تحصیل در مقطع دکتری از بورس تحصیلی برخوردار شود؛ ولی به دلیل تصادف شدید و انجام جرّاحی‌های متعدّد، ‌برای گذراندن دوره نقاهت مجبور شد به ایران بازگردد.
پس از اتمام دوره نقاهت، مسئولان دانشگاه تبریز از او برای تدریس در دانشگاه دعوت کردند و او پذیرفت. سرکاراتی در سال 1346ش در دانشگاه تبریز استخدام شد. او هم‌زمان به تحصیل در مقطع دکتری گروه «زبان‌شناسی و زبان‌های باستانی» دانشگاه تهران پرداخت و در سال 1349ش با دفاع از رساله خود با عنوان «بررسی سه سرودِ گاهانی، یسن 28 و 29 و 30»، به راهنمایی ماهیار نوّابی، به دریافت درجه دکتری نائل آمد. سرکاراتی در سال 1351ش به مرتبه «دانشیاری» ارتقا یافت.
او در 1352 با استفاده از فرصت مطالعاتی به اروپا رفت و در انگلستان به پژوهش پرداخت. سرکاراتی در سال 1354 برندۀ نخستین جایزه علمی ادبیات و علوم انسانی در دانشگاه تبریز شد. در سال 1361 به مرتبه استادی ارتقا یافت. در 1365 به دعوت بخش زبان‌های خارجی دانشگاه توکیو برای تدریس به ژاپن رفت.
بهمن سرکاراتی در سال 1367 با همکاری همسر خود، ‌مهری باقری، گروه آموزشی «فرهنگ و زبان‌های باستانی» را در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز تأسیس کرد. سرکاراتی در سال 1387 از دانشگاه تبریز بازنشسته شد.
ازجمله آثار او می‌توان به این موارد اشاره کرد: ترجمه کتاب کارنامه شاهان در روایات ایران باستان (تبریز 1350)، ترجمۀ کتاب اسطوره بازگشت جاودانه اثر میرچا الیاده (تهران 1378 )؛ ترجمه کتاب دین ایرانی بر پایه متن‌های کهن یونانی اثر امیل بنونیست (تبریز1350ش) و اوستا از دیدگاه هنر نو (ترجمه بخش‌هایی از اوستا، تهران 1357ش).
او مقالات متعدّدی در مجلّات معتبر منتشر کرد که تعدادی از این مقالات در کتاب سایه‌های شکارشده گردآوری و منتشر شده است (مقالات پژوهشی سرکاراتی در حوزه‌های تخصّصی اسطوره‌شناسی، شاهنامه‌شناسی و زبان‌شناسی تاریخی، تهران 1378ش)؛
سرکاراتی در ترجمه آثار با مقدمه‌ها و یادداشت‌های تکمیلی و تعلیقات و حواشی خود بر غنای آنها افزوده است. او همچنین فهرستی از منابع موثّق و معتبر در موضوع هر ترجمه به دست داده که برای پژوهشگران این رشته بسیار سودمند است.
از دید صاحب‌نظران نوشته‌های سرکاراتی از نمایان‌ترین مصادیق عبارت «کم‌گویی و گزیده‌گویی» در عرصه مطالعات ایرانی است. در هر نوشته‌اش که با تأمّل و تفحّص تامّ و ارجاعات دقیق می‌نگاشت، نکات و مطالبی جدید بود و بر همین اساس ارزش و اعتبار و سندیّت اکثر مقالات او، پس از گذشت ده‌ها سال، همچنان باقی است و ایران‌شناسان و مستشرقان در تحقیقات خود به آنها استناد می‌کنند. آثار قلمی او را دارای چند ویژگی شاخص و اساسی دانسته‌اند: نثر و انشای سلیس، فصیح و دلنشین؛ محتوای پُرمایه؛ روشمندی و ساختار درست و استوار؛ طرح نکات و فرضیّات نو؛ اجتهاد و استقلال در نظریه‌پردازی؛ کثرت پی‌نوشت‌ها و ارجاعات و مآخذ به چند زبان بین‌المللی.
آرای سرکاراتی در زمینه زبان‌های ایرانی، از جمله اوستایی، فارسی باستان، فارسی میانه و پارتی، به ویژه در بخش «متقدّم» یا «گاهانی» اوستا از مراجع دست اول ایران‌شناسان و مستشرقان محسوب می‌شود. او همچنین از در زمینۀ اسطوره‌شناسی و ادبیات باستانیِ ایران از صاحب‌نظران برجسته به شمار می‌آید.
به پیج اینستاگرامی «آخرین خبر» بپیوندید