بزرگنمايي:

عصر کرد - شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران در چارچوب مسئولیت خود در اجرای طرح عظیم سد مخزنی ژاوه و سامانه انتقال آن، به‌عنوان بخشی کلیدی از پروژه های انتقال آب در استان کردستان، گامی مهم در رفع موانع زیست‌محیطی آبگیری این سد برداشت. سد ژاوه با هدف مهار آب‌های مرزی و تأمین آب موردنیاز برای کشاورزی در دشت‌های مستعد استان کردستان احداث شد، اما به‌رغم تکمیل عمده عملیات اجرایی آن در سال 1393، به دلیل آلودگی بالای رودخانه‌های قشلاق و گاوه‌رود، امکان آبگیری فراهم نشد.
در پی انجام مطالعات گسترده کیفیت آب و مدلسازی مخزن سد، دو عامل اصلی آلودگی شناسایی و مقابله با آن‌ها در دستور کار وزارت نیرو و شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران قرار گرفت:  ارتقاء و توسعه تصفیه‌خانه فاضلاب شهر سنندج  ساماندهی شیرابه محل دفن پسماند این شهر سایت دفن زباله سنندج که از سال 1372 در جاده سنندج–کامیاران با مساحتی حدود 36 هکتار فعال است که روزانه بیش از 370 تن زباله از شهر سنندج و روستاهای اطراف در آن تخلیه می شود. شیرابه حاصل از این زباله‌ها بدون هیچ‌گونه تصفیه به رودخانه قشلاق وارد می‌شد. در طرح ارتقاء، علاوه بر نوسازی و توسعه واحدهای بیولوژیکی تصفیه‌خانه فاضلاب با استفاده از مواد شیمیایی برای حذف مواد مغذی – برای نخستین بار در کشور – خط انتقالی به طول 8.5 (هشت و نیم) کیلومتر به صورت ثقلی احداث شد تا شیرابه به این تصفیه‌خانه منتقل و پس از رقیق‌سازی، تصفیه شود. در نتیجه این اقدامات، ظرفیت تصفیه‌خانه فاضلاب شهر سنندج از جمعیتی معادل 465 هزار نفر به 700 هزار نفر در افق 1425 توسعه یافت. همچنین حداقل حجم فاضلاب ورودی روزانه از 100 هزار به 150 هزار مترمکعب و حداکثر آن از 216 هزار به 260 هزار مترمکعب افزایش یافت. بخش مایع این تصفیه‌خانه در اواخر سال 1401 وارد مدار بهره‌برداری شد و بخش تصفیه لجن نیز در آبان 1402 تکمیل گردید تا عملاً کل مجموعه در مدار بهره‌برداری قرار گیرد.
این طرح ملی که هم‌اکنون با بیش از 85 درصد پیشرفت فیزیکی در مراحل پایانی قرار دارد، با نقش کلیدی خود در رفع آلودگی زیست‌محیطی رودخانه قشلاق، راه را برای آبگیری سد ژاوه هموار کرده است. همچنین، تمامی فعالیت‌های پیش‌نیاز لازم برای آبگیری سد ژاوه نیز به انجام رسیده است. اکنون، با آبگیری این سد که یکی از ارکان توسعه منابع آب‌وخاک در نواحی مرزی کشور است، فاز نخست سامانه انتقال آب نیز در حال تکمیل است. در این مرحله، آب موردنیاز حدود 1000 هکتار اراضی کشاورزی اطراف مخزن سد و مسیر سامانه تأمین خواهد شد. در فاز دوم، با هدایت آب به سد سورال در دشت قروه و دهگلان، تأمین آب 10500 هکتار از اراضی کشاورزی این دشت‌ها محقق می‌شود.