عصر کرد - اقتصاد 24؛ میناسادات حسینی- بازار‌های داخلی در شرایطی به پیشواز سال 1404 رفتند که ترکیبی از نوسانات اقتصادی در فضای کلی اقتصاد کشور رخنه کرده است. بررسی وضعیت بازار سرمایه در حال حاضر، نشان می‌دهد که پس از یک دوره رکود و نوسانات شدید، نشانه‌هایی از بهبود نسبی در بازار مشاهده می‌شود.
برای راستی‌آزمایی این فرضیه و بررسی بورس در سال 1403 و پیش‌بینی صعود یا سقوط شاخص کل بورس در سال 1404 به سراغ مهدی روزبهانی، کارشناس ارشد بازار سرمایه رفتیم.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
متن این گفت‌و‌گو را در ادامه بخوانید. شروع سال 1403 با طوفان سیاسی
مهدی روزبهانی، کارشناس ارشد بازار سرمایه در گفتگو با اقتصاد 24 در مورد تحلیل بورس در سالی که گذشت، گفت: شروع سال 1403 با فضایی پرالتهاب همراه بود؛ به طوری که تعطیلات فروردین و ماه رمضان هم نتوانستند از شتاب افزایش قیمت‌ها بکاهند. بازار سرمایه نیز از این شرایط مستثنی نبود. با رشد شاخص کل در روز‌های ابتدایی سال، موجی از امیدواری میان سهام‌داران ایجاد شد، اما این خوش‌بینی دوام نیاورد و شاخص‌های بورسی در هفته دوم فروردین با افت مواجه شدند.
وی با بیان اینکه بازار سرمایه سالی پر از فراز و نشیب و چالش‌های مداوم را پشت سر گذاشت، گفت: از نوسانات هیجانی و تغییرات اقتصادی گرفته تا رویداد‌های سیاسی غیرمنتظره، بورس را به میدانی متلاطم تبدیل کردند که گاه سهام‌داران را به سقف امید و گاه به کف ناامیدی می‌رساند.
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به تاثیر اخبار سیاسی بر بورس، گفت: پس از شهادت مستشاران ایرانی در سوریه و تشدید تنش‌های سیاسی، بازار سرمایه تحت فشار بیشتری قرار گرفت. حمله رژیم صهیونیستی به سفارت ایران در دمشق نه تنها تنش‌های سیاسی را تشدید کرد، بلکه بازار سرمایه را نیز دچار آشفتگی و نوسانات نمود. ترس از گسترش درگیری‌ها، سهام‌داران را به سمت فروش‌های هیجانی سوق داد و شاخص کل در مسیر نزولی قرار گرفت.
به گفته روزبهانی، اما این آغاز ماجرا بود. دو هفته بعد، ایران با عملیات «وعده صادق 1» از خاک خود به طور مستقیم واکنش نشان داد. این عمل باعث تشدید نگرانی‌ها در بازار شد و با شکل‌گیری صف‌های فروش سنگین، کاهش دامنه نوسان و فضای ناامن سیاسی، بازار برای مدتی در رکود و تعلیق باقی ماند.
بانک مرکزی و افزایش نرخ بهره
این کارشناس ارشد بازار سرمایه، دومین عامل موثر بر بازار سرمایه را نرخ بهره دانست و گفت: در میانه این تلاطمات، بانک مرکزی برای کنترل تورم و نقدینگی، نرخ بهره را افزایش داد. به طوری که حتی نرخ بهره اوراق بهادار (اخزا) به 37 درصد رسید.
بیشتر بخوانید: سالی نفس‌گیر برای بورس تهران
روزبهانی افزود: اگرچه این تصمیم برای کنترل تورم لازم بود، اما بازار سرمایه را با کم‌تحرکی و رکود مواجه کرد. حجم معاملات کاهش یافت و بازار به دنبال محرکی برای رشد بود.
سایه سنگین رکود و بحران‌های داخلی
کارشناس ارشد بازار سرمایه سومین عامل موثر بر بازار سهام در سال 1403 را رکود و بحران‌های داخلی معرفی کرد و گفت: در میانه بهار 1403، سقوط هلی‌کوپتر حامل رئیس‌جمهور، بحران‌های سیاسی را عمیق‌تر کرد و بازار بورس را به رکودی جدی‌تر فرو برد. با این حال روی کار آمدن دولت جدید در مرداد ماه و انتخاب عبدالناصر همتی به‌عنوان وزیر اقتصاد، بارقه‌هایی از امید را در دل سرمایه‌گذاران روشن کرد.
روزبهانی با بیان اینکه سابقه همتی در حوزه بورس و اقتصاد، توانست بخشی از اعتماد ازدست‌رفته سرمایه‌گذاران را بازگرداند، گفت: از طرفی، تغییر رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار و انتصاب دکتر حجت‌الله صیدی در شهریور ماه به بهبود روحیه بازار سرمایه کمک شایانی کرد. از طرفی در جریان انتخابات ریاست جمهوری، بازار با وعده‌های کاندیدا‌ها کمی آرامش یافت و پس از انتخاب پزشکیان، روز‌های مثبتی را تجربه کرد.
تحولات نیمه دوم سال 1403؛ چالش‌ها و فرصت‌های بازار بورس
این کارشناس ارشد بازار سرمایه با اشاره به تحولات بازار سرمایه در نیمه دوم سال 1403 گفت: بازار‌های مالی دو نیمه متفاوت را در سال گذشته تجربه کردند. نیمه دوم سال 1403 با رویداد‌های مهمی همراه بود که اقتصاد ایران و بازار بورس را تحت تأثیر قرار داد. در این دوره، ترکیبی از چالش‌ها و فرصت‌ها برای سرمایه‌گذاران به وجود آمد؛ تنش‌های منطقه‌ای چالش‌های بزرگی ایجاد کردند، در حالی که اقدامات اقتصادی دولت و تغییرات ساختاری در بازار ارز و سرمایه، فرصت‌هایی برای رشد فراهم آوردند.
به گفته روزبهانی، در چنین شرایطی، سرمایه‌گذاران هوشیار و انعطاف‌پذیر توانستند ریسک‌ها را مدیریت کرده و از فرصت‌ها بهره ببرند.

رشد شاخص بورس در نیمه دوم سال گذشته
«در نیمه دوم سال گذشته، شاخص بورس تهران روندی صعودی را تجربه کرد که نشان‌دهنده بهبود قابل توجهی در عملکرد بازار سرمایه ایران بود.» روزبهانی با بیان این مطلب ادامه داد: برای مثال در آبان 1403، شاخص کل بورس پس از رسیدن به کف یک میلیون و 970 هزار واحدی تغییر روند داد و رشد سریع‌تری را تجربه کرد.
این کارشناس بازار سرمایه در مورد پیش بینی بورس برای سال جدید، گفت: عوامل مختلفی در تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاری و پیش بینی بورس برای سال 1404 تأثیرگذار هستند که اولویت‌بندی آنها، تصویری از رویکرد‌های رایج در بازار سرمایه را ترسیم می‌کند. اگر بخواهیم در یک نگاه و به شکلی بسیار ساده عوامل مهم و موثر در پیش بینی بورس را نام ببریم، می‌توانیم آنها را به شکل زیر دسته‌بندی کنیم:
- قیمت‌گذاری دستوری و متغیر‌های کلان اقتصادی مانند سیاست‌های ارزی و پولی، بیشترین تأثیر را بر رفتار سرمایه‌گذاران دارند.
- تنش‌های ژئوپلیتیک و تفاوت نرخ ارز نیز نقش قابل‌توجهی در نوسانات بازار ایفا می‌کنند.
- در مقابل، متغیر‌هایی مانند عملکرد شرکت‌های بزرگ و تحلیل تکنیکال، تأثیر کمتری در تصمیم‌گیری‌های کلان سرمایه‌گذاران دارند.
با توجه به این اولویت‌بندی، اصلاح نظام قیمت‌گذاری دستوری، مدیریت صحیح سیاست‌های ارزی و کاهش تنش‌های منطقه‌ای می‌تواند به بهبود اعتماد سرمایه‌گذاران و رشد پایدار بازار سرمایه کمک کند.
عوامل کلیدی تأثیرگذار بر بورس در سال 1404
به گفته این کارشناس بازار سرمایه، بازار بورس به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزار‌های سرمایه گذاری، همواره تحت تأثیر عوامل متعدد اقتصادی، سیاسی و اجتماعی قرار دارد. پیش‌بینی روند بازار در سال آینده نیازمند تحلیل دقیق این عوامل و درک تعاملات پیچیده بین آنهاست. در ادامه به بررسی روند‌های احتمالی بورس در سال 1404 می‌پردازیم و عوامل کلیدی که می‌توانند بر بازار تأثیر بگذارند را تحلیل می‌کنیم.
1. شرایط اقتصادی جهانی
در سال‌های اخیر اقتصاد جهانی با چالش‌هایی مانند تورم، افزایش نرخ بهره و تنش‌های ژئوپلیتیک مواجه بوده است. انتظار می‌رود که بانک‌های مرکزی بزرگ جهان، مانند فدرال رزرو و بانک مرکزی اروپا، سیاست‌های پولی خود را با توجه به نرخ تورم و رشد اقتصادی تعدیل کنند. هرگونه تشدید تنش‌های ژئوپلیتیک یا رکود اقتصادی می‌تواند تأثیر منفی بر بورس سراسر جهان داشته باشد.
2. تحولات سیاسی و بین‌المللی
هرگونه تغییر در روابط بین‌الملل، تحریم‌ها یا توافق‌ها می‌تواند بر اعتماد سرمایه‌گذاران اثرگذار باشد و تأثیر قابل توجهی بر بورس بگذارد. در سال آینده، مذاکرات برجام و روابط ایران با سایر کشور‌ها از جمله عوامل مهمی هستند که باید مورد توجه قرار گیرند.
بیشتر بخوانید: آیا بورس به روز‌های رونق خود بر می‌گردد؟
3. وضعیت اقتصاد داخلی
عملکرد بورس به شدت به وضعیت اقتصاد داخلی وابسته است. عواملی مانند رشد تولید ناخالص داخلی (GDP)، کنترل تورم، نرخ بیکاری و سیاست‌های مالی دولت بر بازار تأثیر می‌گذارند. اگر دولت بتواند تورم را کنترل و رشد اقتصادی را تقویت کند، بورس ممکن است روند مثبتی داشته باشد؛ در غیر این صورت، فشار‌های تورمی و کاهش قدرت خرید می‌تواند تقاضا در بازار سهام را کاهش دهد.
حجت‌اله صیدی، رئیس سازمان بورس، در همایش اقتصاد ایران 1404 اعلام کرد که بازار سرمایه در سال آینده تفاوت چشم‌گیری با سال جاری نخواهد داشت و تغییرات عمده‌ای در شرایط اقتصادی پیش‌بینی نمی‌شود. او بر سه هدف کلیدی سازمان بورس تأکید کرد: افزایش کارایی بازار، بهبود عملکرد شرکت‌ها و توسعه بازار سرمایه. همچنین هشدار داد که درجا زدن و بی‌عملی بدترین رویکرد است و سازمان بورس برای هر سناریویی آماده خواهد بود.
4. قیمت نفت و بازار‌های جهانی انرژی
قیمت نفت یکی از عوامل کلیدی تأثیرگذار بر بازار بورس است؛ زیرا افزایش قیمت آن می‌تواند به بهبود درآمد‌های ارزی و تقویت بازار سهام منجر شود. در سال آینده، تحولات بازار انرژی و سیاست‌های اوپک پلاس نقش مهمی در تعیین روند بورس خواهند داشت.
توصیه‌هایی برای سرمایه‌گذاران
این کارشناس بازار سرمایه توصیه‌هایی نیز برای سرمایه‌گذاری بهتر برای سرمایه‌گذاران داشت:
1. تنوع بخشی سبد سهام
با توجه به نوسانات احتمالی بازار، سرمایه‌گذاران همواره باید به تنوع‌سازی در سبد سهام خود اهمیت بدهند.
2. توجه به نسبت P/E
سهام شرکت‌هایی که نسبت P/E پایینی دارند و از بنیاد مالی قوی برخوردارند، می‌توانند گزینه‌های مناسبی برای سرمایه‌گذاری بلندمدت باشند.
3. مدیریت ریسک
استفاده از ابزار‌های مدیریت ریسک و پرهیز از تصمیمات احساسی می‌تواند از زیان‌های بزرگ جلوگیری کند.
4. استراتژی‌های سرمایه‌گذاری
سرمایه‌گذاران باید استراتژی‌های دقیق و همخوان با افق زمانی خود را در نظر بگیرند. برای مثال در بازه کوتاه‌مدت، بهتر است تمرکز معامله‌گر بر سرمایه‌گذاری در سهام نقدشونده و صنایع پیشرو باشد؛ صنایع صادرات‌محور می‌توانند گزینه‌های ایده‌آلی برای میان‌مدت باشند. همچنین، انتخاب سهام شرکت‌هایی که از مزیت رقابتی پایدار و سود تقسیمی مناسب برخوردارند، گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت هستند.