بزرگنمايي:

عصر کرد - تحریم‌ها از چه زمانی آغاز شد؟
تحریم‌های امریکا علیه ایران از سال 1979 آغاز شد و در سال‌های اخیر شدت گرفت، این تحریم‌ها شامل تحریم‌های اقتصادی، تجاری و مالی می‌شود که همه به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بر اقتصاد ایران تاثیرگذار بوده‌اند. تحریم‌ها تاکنون اثرات زیادی بر اقتصاد ایران داشته‌اند؛ از محدودیت در واردات کالاها و خدمات اساسی گرفته که باعث بروز مشکلات گسترده‌ای در بخش‌های مختلف اقتصادی شده‌اند تا افزایش هزینه‌ها و ایجاد اختلالات در نظام بانکی، حمل‌ونقل، بیمه، کشتیرانی و خدمات بندری که باعث افزایش هزینه‌ها و ایجاد اختلالات جدی در واردات به ایران شده‌اند.
محدودیت در دسترسی به فناوری‌ها و کالاهای دوکاربرده نیز از دیگر موارد تحریمی در این مدت بوده است و تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد به ویژه قطعنامه‌های 1696، 1737 و 1929، دسترسی ایران به فناوری‌ها و کالاهایی که می‌توانند در برنامه‌های هسته‌ای و نظامی مورد استفاده قرار گیرند را محدود کرد.
مانعی جدی بر سر راه تولید و تجارت
تحریم‌های تجاری هم که شامل ممنوعیت انجام هرگونه تجارت با دولت، شرکت‌ها و اتباع ایرانی، ممنوعیت واردات کالاها و خدمات ایرانی به امریکا و ممنوعیت واردات کالاهای امریکایی به ایران بوده تاکنون خسارت‌های زیادی را بر کشور وارد کرده است، از افت تولید و رشد اقتصادی تا بیکاری و بی‌ثباتی اقتصادی که باعث شده‌اند بسیاری از شرکت‌ها و کسب‌وکارها از همکاری با ایران خودداری کنند.
در کنار این موارد تحریم‌ها در طول این سال‌ها باعث کاهش دانش و فناوری‌های جدید نیز شده‌اند چرا که دسترسی به فناوری‌ها و کالاهای پیشرفته محدود شده‌اند و همچنین مشکلات رفاهی عمیقی را برای ایرانیان ایجاد کرده است به‌طور کلی تحریم‌ها باعث شده‌اند که دسترسی ایران به بازارهای بین‌المللی و توسعه اقتصادی محدود شود و در نتیجه تحقق به اهداف سیاسی و اقتصادی نیز با چالش روبه‌رو شوند.
کاهش تولید ناخالص داخلی
وحید شقاقی شهری، اقتصاددان و استاد دانشگاه در مورد ادامه‌دار شدن تحریم‌ها و خسارت‌های وارده بر اقتصاد ایران نیز در تشریح سابقه و تاثیر تحریم بر اقتصاد ایران گفت: از اوایل دهه 90 و از زمانی که تحریم‌ها بر اقتصاد ایران شدت گرفت تغییرات زیادی ایجاد شده است. در آن زمان (اوایل دهه نود) تولید ناخالص داخلی کشور به نرخ جاری 640 میلیارد دلار بود و امروز پس از گذشت حدود 12 سال از آن تاریخ، تولید ناخالص داخلی ایران به نرخ جاری 400 میلیارد دلار کاهش پیدا کرده است.
وی ادامه داد: این در حالی است که اگر تحریم‌ها اتفاق نمی‌افتاد و اصلاحات ساختاری در جهت بهبود اقتصاد ایران طی می‌شد برای سال 2025 میلادی یعنی (پایان سال 1403 و 1404) تولید ناخالص کشور باید حول و حوش یک تریلیون دلار می‌شد، به عبارتی ما در طول این مدت حدود 600 میلیارد دلار (جی‌دی‌پی) یا تولید ناخالص داخلی را از دست داده‌ایم و تولید ناخالص داخلی ایران 400 میلیارد دلار است.
شقاقی شهری تصریح کرد: موضوع دوم در حوزه افت درآمدهای نفتی است، چرا که پیش از تحریم‌ها سالانه حدود دو و نیم میلیون بشکه نفت صادر می‌کردیم اما بعد از تحریم‌ها و در سال‌های ابتدایی دوره تحریم و در زمان ریاست‌جمهوری (اوباما) و سال‌های دوره دوم تحریم‌ها و زمانی که (ترامپ) در دور دوم رئیس‌جمهور شد به‌شدت صادرات نفت ایران کاهش پیدا کرد.
وی خاطرنشان کرد: در حالی که ایران می‌توانست دو و نیم میلیون بشکه نفت بفروشد اما در طول حدود 7 سال ریاست‌جمهوری این افراد میانگین صادرات نفت کشور حدود 5 .1 میلیون بشکه نفت شد.
شقاقی شهری ادامه داد: اگر این میزان یک و نیم بشکه نفت را ضربدر 7 سال کنیم، حول و حوش 10 میلیون بشکه نفت خواهد شد یعنی به همین میزان صادرات نفت ایران کاهش پیدا کرده است. حال اگر 10 میلیون بشکه نفت را ضرب در 365 روز کنیم و میانگین نرخ نفت را هم حدود 60 دلار در نظر بگیریم رقمی حدود 300 تا 400 میلیارد دلار می‌شود که همین میزان درآمدهای نفتی از بین رفته است.
این کارشناس اقتصادی گفت: البته می‌بایست سایر درآمدها را هم در نظر گرفت، چرا که در بخشی از تحریم‌ها می‌توانستیم صادرات غیر نفتی کشور را توسعه دهیم که آنها هم از بین رفتند، یعنی این رقم 300 تا 400 میلیارد دلار کاهش درآمدهای نفتی است که اگر 100 تا 200 میلیارد دلار صادرات غیر نفتی را هم به این اعداد اضافه کنیم حدود 600 میلیارد دلار از (جی دی پی) ناپدید شده و به همین میزان هم درآمدهای حاصل از صادرات نفت و غیرنفتی از بین رفته است و این عدد یک تریلیون و 200 میلیارد دلاری که آقای عاملی اعلام کرده‌اند، عدد بیش‌برآوردی است.
وی تصریح کرد: با برآوردی که از دوران تحریم‌ها در دور اول و در زمان (اوباما) و چهار سال دوران اول ریاست‌جمهوری ترامپ می‌توان داشت در مجموع حدود 600 میلیارد دلار از درآمدهای نفتی و غیر نفتی کشور از بین رفته است، اما همانطور که اشاره شد تولید ناخالص داخلی کشور که از ابتدای تحریم‌ها 640 میلیارد دلار بود در صورتی که تحریم‌ها رخ نمی‌داد و روند ساختاری کشور هم طی می‌شد امروز کیک اقتصاد کشور می‌بایست حول و حوش یک تریلیون دلار می‌شد، این در حالی است که این میزان حدود 400 میلیارد دلار است و 600 میلیارد دلار از اندازه کیک اقتصاد ایران کاسته شده است و به همین میزان هم درآمدهای نفتی و غیر نفتی از بین رفته است.
شقاقی شهری افزود: در دور دوم تحریم‌ها و زمان ترامپ که به فشار بزرگ معروف شد صادرات نفت ایران نصف شد و پیش از تحریم‌ها که سالانه 60 میلیارد دلار صادرات نفت ایران بود پس از فشار بزرگ تحریم‌های ترامپ این صادرات به زیر 30 میلیارد دلار افت کرد و 30 میلیارد دلار سالانه از درآمدهای نفتی ایران از بین رفت و مجموع افت صادرات نفتی و غیرنفتی بین 500 تا 600 میلیارد دلار می‌شود که از ابتدای دهه 90 تاکنون رخ داده است، البته کیک اقتصاد ایران درحال‌حاضر (2025 میلادی) حدود 400 میلیارد دلار است و 600 میلیارد دلار از اندازه کیک اقتصاد ایران کم شده است.
سخن پایانی در صورتی که تحریم‌های ایران برداشته شود، کشورهای عربی که به خاطر تحریم‌های نفتی ایران بازارهای جهانی را در دست دارند رقیب قدرتمندی مانند ایران پیدا می‌کنند و ایران بزرگ‌ترین رقیب ترکیه در صنعت گردشگری خواهد شد و میلیون‌ها نفر از سراسر جهان برای دیدن اماکن تاریخی به ایران سفر می‌کنند.
ایران بدون تحریم‌ها بزرگ‌ترین رقیب روسیه در بازار گاز جهان خواهد شد و اگر ایران به اروپا گاز صادر کند، روسیه ورشکست خواهد شد و در صورت لغو تحریم‌ها صدها هواپیما به ناوگان هواپیمایی ایران اضافه خواهد شد که رقیب جدی برای هواپیمایی ترکیش می‌شود و حتی کویر لوت به عنوان گرم‌ترین نقطه زمین قادر است به بزرگ‌ترین نیروگاه برق خورشیدی تبدیل شود و از این نظر هم رقیبی برای چین، عربستان و مراکش خواهد بود.