عصر کرد - ورزش 3 / تیم ملی ایران بعد از حذف تلخ در جام ملت‌های 2023 آسیا حالا در تلاش است تا هرچه زودتر مسیر صعود به جام جهانی را طی کند و آنطور که سرمربی‌اش می‌گوید، با دریافت بلیت امریکا 2026، به سراغ پروژه دیگر خود برود، پروژه جدیدی تحت عنوان تغییر نسل در فوتبال ملی.
تیم ملی ایران جام جهانی و جام‌ ملت‌ها را با متوسط سنی 29 سال و به عنوان پیرترین تیم به پایان رساند. این در حالی است که قطر با متوسط سنی 26 سال در جام جهانی، اگرچه یک تورنمنت ناموفق را پشت سر گذاشت اما با اتکا به تجربه حاصل برای تیم نسبتا جدیدش توانست برای دومین بار متوالی جام ملت‌های آسیا را فتح کند.
این در حالی است که بسیاری انتظار داشتند بعد از جام جهانی 2022 و حذف تلخ تیم ایران، تیم ملی مسیر تغییر نسل خود را آغاز کند. ژاپن بعد از این جام جهانی با بسیاری از بازیکنان باتجربه خود وداع کرد و متوسط سنی خود را از 28 به 25 کاهش داد و اگرچه در جام ملت‌ها به نتیجه موردنظر نرسید اما با نسلی تغییریافته، هدف خود را بر جام جهانی بعدی بنا نهاد.
عربستان سعودی، استرالیا، کره‌جنوبی و قطر نیز همگی با متوسط سنی کمتر از 28 سال در جام ملت‌ها حضور پیدا کردند و حالا شواهد حاکی از آن است که کادرفنی تیم ملی نیز قصد دارد ایران را با متوسط سنی کمتر از 27 راهی جام جهانی کند.

هم اکنون متوسط سنی جدیدترین فهرست تیم ملی ایران به 28.03 سال کاهش پیدا کرده که در این بین شجاع خلیل‌زاده با 35 سال مسن‌ترین و سعید سحرخیزان به همراه جواد حسین‌نژاد با 21 سال و 4 ماه و 15 روز جوان‌ترین ملی‌پوشان به شمار می‌روند.

ورود نسل تازه
تیم ملی ایران در فهرست جدید خود پنج بازیکن زیر 23 ساله را می‌بیند. آریا یوسفی، محمدمهدی زارع، امین حزباوی، جواد حسین‌نژاد و سعید سحرخیزان این پنج بازیکن هستند که سه نفر در لیگ برتر و دو بازیکن هم به عنوان لژیونر پا به اردو خواهند گذاشت.
نکته مهم اینکه سحرخیزان و زارع هنوز طعم بازی ملی را نچشید‌ه‌اند و حزباوی، یوسفی و حسین‌نژاد نیز موقعیت ثابتی در تیم ملی ایران ندارند. باتوجه به عملکرد قابل قبول این پنج بازیکن در تیم باشگاهی شاید انتظار این باشد که آنها در مقدماتی جام جهانی هم به ترکیب تیم ملی راه پیدا کنند.
این در حالی است که تیم ملی کره‌جنوبی 7 بازیکن در این رده‌سنی دارد که تعدادی از آنها نیز به صورت ثابت برای تیم ملی کشور خود بازی می‌کنند.
 زنگ خطر با ده بازیکن بالای سی سال
باوجود تغییرات در تیم ملی، همچنان نام 10 بازیکن بالای سی ساله در لیست به چشم می‌خورد. جالب اینکه به جز سیدحسین حسینی، محمدرضا اخباری و روزبه چشمی، 7 بازیکن دیگر نفرات اصلی تیم ملی را تشکیل می‌دهند.
به عبارتی کافی است به این 7 بازیکن نام مهدی قایدی، سردار آزمون، علی نعمتی و صالح حردانی را اضافه کنید تا ترکیب تیم ملی تشکیل شود. به این ترتیب متوسط سنی ترکیب تیم ملی به بالای 30 سال می‌رسد. این موضوع نشان ‌می‌دهد اگرچه بازیکنان جدید به فهرست راه پیدا کردند و متوسط سنی تیم ملی هم کاهش یافته اما همچنان تیم ملی با اتکا به نفرات باتجربه خود پیش می‌رود. نکته مهم این است که البته این 7 یار اصلی تیم ملی بار تیم باشگاهی خود را نیز به دوش می‌کشند. حتی سه نفر دیگر هم جزء بازیکنان اصلی استقلال و گل‌گهر سیرجان هستند.
شاید در این موضوع ایراد اصلی به کادرفنی تیم‌ملی هم مربوط نشود چرا که به عنوان مثال اکنون لژیونر جایگزین نسل طلایی نظیر طارمی، آزمون، جهانبخش و… پیدا نشده و همچنین در خط دروازه نیز بازیکن ذخیره جوان برای بیرانوند یا در خط دفاعی در حد شجاع خلیل‌زاده وجود ندارد و این زنگ خطری برای تمامیت فوتبال ایران خواهد بود.

 کاپیتان بعدی تیم ملی
یک مورد خاص در تعداد بازی‌های ملی دیده می‌شود. سعید عزت‌اللهی با 28 سال سن 72 بازی ملی انجام داده تا تنها 28 برای رسیدن به حدنصاب صدتایی فاصله داشته باشد. اگر او بتواند همین روند را ادامه دهد، کاپیتان بعدی تیم ملی خواهد بود.
در بین نفرات فعلی مهدی طارمی از نظر تعداد بازی صدرنشین است. او 89 بار پیراهن تیم ملی را پوشیده و بالاتر از علیرضا جهانبخش و سردار ازمون قرار دارد. نکته مهم اینکه علیرضا بیرانوند 75 بازی ملی ثبت کرده تا در آستانه شکستن رکورد سیدمهدی رحمتی به عنوان پرسابقه‌ترین گلر تیم ملی قرار داشته باشد.
از بین نفرات فعلی 17 بازیکن حداقل بیشتر از ده بار برای تیم ملی بازی کردند. در بین نفرات جوان مهدی قایدی و محمد محبی تنها بازیکنی هستند که در این گروه 17 نفره جای دارند.

 تیم‌ملی نیازمند جوانگرایی موثر
تیم ملی ایران همچنان در ترکیب اصلی و بازیکنان موثر جزء مسن‌ترین تیم‌های فوتبال جهان محسوب می‌شود.
نکته مهم این است که از بین نفرات بالای 30 سال بعید است که بیشتر از نصف آنها تا جام جهانی و جام ملت‌های بعدی در اوج دوران فوتبال خود باشند و به زودی باید نفرات دیگر جایگزین شوند.
البته قلعه‌نویی این وعده را به طرفداران تیم ملی داده که بعد از این فیفادی، جوانگرایی را با قدرت بیشتری پیش خواهد برد چرا که صعود تیم ملی تقریبا مسجل خواهد شد و ایران بدون دغدغه نتیجه می‌تواند از چهار بازی باقیمانده مرحله نهایی مقدماتی جام‌جهانی برای تست نسل جدید خود استفاده کند.
متوسط سنی تیم فعلی ایران در جام جهانی 31 سال و در جام ملت‌ها 32 سال خواهد بود. بنابراین اگر تیم ملی قصد دارد دوباره پیرترین تیم تورنمنت نشود، باید خیلی زود مراحل جوانسازی موثر خود را پیش ببرد.