عصر کرد - مهم‌ترین الزام دولت رفع ناترازی بودجه است
یزدی زاده، کارشناس اقتصادی گفت: خیلی از مشکلات از اینجا شروع می‌شود که بودجه ناتراز است و سیستم تامین مالی پایدار نداریم.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، برنامه میزاقتصاد چهارشنبه 18 مهر ماه با موضوع الزامات اصلاحات اقتصادی و با حضور آقایان محمدرضا یزدی زاده کارشناس اقتصادی و آقای علی مروی کارشناس اقتصادی پخش شد که مشروح آن را در زیر می خوانید :
اما درباره موضوع برنامه نظرات کارشناسان مختلف را گرد هم آورده‌ایم با هم ببینیم این نظرات را باز می‌گردیم همراه میهمانان برنامه در خدمت شما خواهیم بود.
میهمانان برنامه آقای محمدرضا یزدی زاده کارشناس اقتصادی که در استودیو ما هستند و همچنین آقای علی مروی که ایشان هم کارشناس اقتصادی هستند و در واقع از نظرات هر دو بزرگوار در برنامه استفاده خواهیم کرد.
سوال: آقای یزدی‌زاده در ابتدا خدمت شما باشیم اولویت دولت به نظرتان در اصلاحات اقتصادی چه باید باشد؟
یزدی زاده: ببینید ما به هر حال همانطور که شما هم اشاره فرمودید باید اهم فی الاهم کنیم یعنی باید ببینیم که الان ضرورت کجاست و کجا را باید انجام بدهیم وقتی شما بحث جراحی اقتصادی می‌کنید یعنی می‌خواهید یک سیستمی را تغییر بدهید یک سیستم همه جایش تغییر خواهد کرد بنابراین موضوع خیلی وسیع‌تر از برداشتن مثلاً یک آپاندیس از یک مریض است یعنی اصولاً استفاده از این کلمه که می‌خواهیم جراحی اقتصادی کنیم به نظرم یک مقداری محدود کننده است و از واقعیت ما را دور می‌کند .
ما باید ببینیم الان در کوتاه مدت کوتاه مدتی که عرض می‌کنم یعنی از نظر اهمیت زمانی کدام اقدام‌ها را باید انجام بدهیم چند تا اقدام اساسی داردکه اینها را باید انجام بدهد یکی بحث بودجه ناترازش است بین تمام ناترازی‌ها که هست مهمترین ناترازی که وجود دارد بودجه دولت است.
خیلی از مشکلات از اینجا شروع می‌شود که بودجه ناتراز است و سیستم تامین مالی پایدار ما نداریم بنابراین اساس حاکمیت دولت بر کشور متزلزل است، چون هر لحظه ممکن است اتفاقی بیفتد درآمدهایش کم شود درآمدهایش زیاد شود این موضوع را باید اول از همه حل کنیم.
دومی در حقیقت بحث ارز است که باعث بی‌ثباتی اقتصادی است و بعد اجتماعی و حتی سیاسی ما خواهد شد اگر کنترلش نکنیم و مدیریتش نکنیم و مشکل، این دوتا هم این نیست که وقتی شما مشکلات اقتصادی را می‌خواهید مصرف کنید بگویید که من یکی یکی بیایم این مشکلات را حل کنم شما باید یک راه حلی پیدا کنید که مشکلات اساسی را با همدیگر جلو ببرد و با همدیگر برطرف بکند نه اینکه بیایید بگویید که من می‌خواهم این را حلش کنم آثار این را بر مسائل دیگر نبینم بعد دوباره عرضم به حضور شما اتفاقی بیفتد و دوم اینکه هر کاری دولت آقای پزشکی می‌خواهد انجام بدهد اولین اساس عقلی حرکت این است که من تجارب گذشته را بررسی کنم آسیب شناسی بکنم که آیا این سیاستی که من الان می‌خواهم بیایم اجرایش کنم ولو اینکه ایشان می‌گویند که من با نظر کارشناسی می‌خواهم کار را انجام بدهم همین کارشناس‌ها قبلاً همین کار را کرده‌اند آیا هدف تحقق پیدا کرده یا نه.
اگر نکرده خوب اشتباه را وقتی که دو بار سه بار تکرار می‌کنید دیگر اشتباه نیست اسمش.
سوال: باز می‌گردیم دوباره خدمتتان و سوال خواهیم کرد در این خصوص آقای مروی خدمت شما هم عرض خدا قوت دارم به نظر شما اولویت دولت در اصلاحات اقتصادی باید چه باشد؟
مروی: ببینید در وهله اول دولت بایستی الزامات در واقع اجرای موفقیت آمیز هر برنامه‌ای را که می‌خواهد داشته باشد را فراهم کند این خودش حداقل 4 تا مولفه اساسی دارد در گام اول بایستی به هر موضوعی که می‌خواهد تمرکز کند که حالا می‌پردازم.
اولویت‌ها چیست بایستی برنامه کارشناسانه و منسجمی برای حل آن داشته باشد با در نظر گرفتن تجربه‌های گذشته کشور خودمان آسیب شناسی از تجربه‌های موفق بین المللی اینکه به هر حال دانش اقتصادی چه می‌گوید و اجماعی که خبرگان و نخبگان کشور دارند. 
الزام دیگری که برای موفقیت برنامه‌اش می‌طلبد این است که بایستی تیم خود دولت که مرتبط با آن موضوع هستند با هم به یک اجماع و توافقی برسند مثلاً اگر می‌خواهد بحث ناترازی انرژی را حل کند یا یارانه‌های انرژی را عادلانه و هدفمند کند حتماً بایستی دستگاه‌هایی که درگیر هستند در این موضوع بایستی به یک همگرایی و اجماعی برسند و یک فرمانده واحدی باشد که بتواند هر کدام را در حوزه خودشان راهبری خوبی کند نکته سوم همراهی اجتماعی است یعنی بایستی دولت به هر تصمیمی می‌رسد بتواند قبلش مردم را همراه کند مسئله را برای مردم توضیح بدهد. 
سوال: پیوست رسانه‌ای داشته باشد در واقع
مروی : بله مردم غافلگیر نشوند در هر برنامه و نهایتاً بایستی بقیه ارکان حاکمیت هم کمکش کنند سوال‌های اولویت‌ها را بفرمایید که چی باید باشد اولویتی که دولت باید برود سراغش در گام اول سیاست‌های ارزی تجاری است، چون اگر سیاست ارزی و تجاری اصلاح نشوند هر اقدامی دیگری که دولت انجام بدهد با شوک ارزی که ممکن است رخ بدهد عملاً آن اصلاحات ممکن است خنثی شود حتی معکوس شود و برگشت بخورد و عرضم به حضور شما که سوال فرمودید که اولویت باید سیاست ارزی باشد اولویت اول یعنی کوتاه مدت.
وقتی من می‌گویم کوتاه مدت کوتاه مدتی که من می‌گویم منظورم در پنج شش ماه آینده است یعنی تا 5، 6 ماه حتی زودتر اگر بتواند در سه ماه آینده سیاست‌های ارزی و تجاری‌اش را اصلاح کند بیشتر توضیح می‌دهیم بعد از آن آن چیزی که فوق العاده اهمیت دارد اصلاح سیاست‌های بخش انرژی و هدفمندسازی یارانه‌های انرژی است.
بعد از آن باید برود سراغ اصلاحات ساختاری بودجه و اصلاح نظام بانکی یک توضیح یک خطی هم من بدهم ببینید معمولاً همه سوء کارکرد‌های دولت و دستگاه‌های دولتی و سوء کارکرد‌های سیاست‌های اشتباه حوزه‌های دیگر سرریزش در دولت است و برای دولت خودش را در بودجه نشان می‌دهد و منجر به ناترازی بیشتر بودجه می‌شود به همین خاطر وقتی می‌گوییم اصلاح ساختاری بودجه یک جوری حتی می‌شود اصلاح ناترازی انرژی را هم در دل آن دید حتی اصلاح ناترازی صندوق‌های بازنشستگی راهم در دل آن دید منتها ما اینجا وقتی می‌گوییم اصلاح ساختاری دقیقاً هدفمان انضباط بخشی به عملیات مالی دولت است و افزایش درآمد‌های عملیاتی دولت. 
سوال: حالا نقطه مشترک فرمایشات هر دو بزرگوار اصلاحات ارزی بود در واقع سیاست‌های ارزی باید اصلاح شود آقای یزدی زاده اینکه می‌گوییم اصلاح شود باید چه اصلاحاتی صورت بگیرد چه کار‌هایی باید انجام شود؟
یزدی زاده : ببینید اولین قدمی که در کشور راجع به ارز انجام شود این است که مسئولین ما یک چیزی را درک کنند که 40 سال است نکرده‌اند که ما یک ارز در کشور داریم تحت عنوان دارایی مالی یعنی مردم می‌خرند برای حفظ ارزش پولشان عده‌ای می‌خرند به عنوان پس‌انداز و سرمایه‌گذاری و سود عده‌ای می‌خرند برای اینکه می‌خواهند رشوه بدهند قابل ردیابی نباشد عده‌ای می‌خرند به خاطر اینکه می‌خواهند فرار مالیاتی بکنند قابل ردیابی نباشد عده‌ای باهاش مبادلات اقتصاد زیرزمینی را تسهیل می‌کنند مثل قاچاق و چی و چی تمرین تروریسم فساد همه اینها را عرض کنم حضور شما که تقاضای این بازار مجموعاً ایجاد شده است و به این بازار به اصل به عنوان یک دارایی مالی بی‌نام نگاه می‌کند نه وسیله مبادله خارجی.
مسئولین کشور ما در 40 سال گذشته این بازار با ماهیت متفاوت را با بازاری که در آن تقاضا برای واردات است عرضه برای واردات است‌. کسی که هجوم می‌برد به بازار ارز بخرد وقتی که اتفاقی می‌افتد، باعث شوک ارز در بازار ارز و یا بازار دارایی‌های مالی بی‌نام می‌شود ارز را برای واردات که نمی‌خواهد، اما ما می‌آییم اسمش را می‌گذاریم سیستم تک نرخی کردن 40 سال است که این اشتباه را کرده‌ایم و باز هم هنوز داریم تکرار می‌کنیم و الان هم شروع شده تکرارش میاییم عرضم به حضور شما این دوتا بازار با دو تا ماهیت مختلف را می‌گوییم باید بیایند به هم برسند باید یک نرخی شود که اینها یک نرخی شوند این دوتا بازار متفاوت است اصلاً لزومی ندارد اینها تک نرخی شوند.
شما باید اول تکلیف بازار این را به عنوان دارایی مالی بی‌نام مشخص کنید و ببینید چه جوری می‌توانید این را مدیریت بکنید ارزی که برای واردات است مدیریتش مشخص است ببینید همه دنیا بازاری که ارز و تقاضا در آن برای واردات صورت می‌گیرد و عرضه از سوی عرضه کنندگان صورت می‌گیرد اگر دید با ناترازی دولت مواجه می‌شود به وسیله سیاست تعرفه‌ها تقاضا را کم می‌کند عرضه را زیاد می‌کند هرچه را تعرفه‌های تشویقی را می‌گذارد برای صادرات تا بتواند در حقیقت بازار را مدیریت کند و نرخ ارز را ثابت نگه دارد این یکی بازار یک بازاری است که خودمان ساخته‌ایم برای تسهیل فساد اقتصادی برای هدایت مردم به سرمایه‌های غیر مولد و سعی هم کرده‌ایم که بی‌نام باشد، چون نمی‌خواهیم بدانیم که چه اتفاقی دارد در آنجا می‌افتد این دوتا بازار را شما نمی‌توانید اسمش را بگذارید سیستم تک نرخی ارز .
تعریف دارد ارز وسیله تسهیل مبادله خارجی است نه وسیله رشوه داخلی نه وسیله تسهیل تروریست نه وسیله فرار مالیاتی نه وسیله سرمایه‌گذاری غیر مولد این را اگر مسئولین ما درک کنند ابتدای کار اصل قضیه است عدم درک این موضوع باعث شده که ما 40 سال است ارز 7 تومنی را کرده‌ایم 40 تومان 40 تومانی را کرده‌ایم 60 تومان به امید اینکه درست می‌شود دیگر 60 تومنی را کرده‌ایم 110 تومان 110 تومنی را کرده‌ایم 170 تومان 170 تومانی را کرده‌ایم 300 تومان 300 تومنی شده 800 تومن 800 تومنی 1226 تومان 1226 تومان شده 2500 تومان 4200 تومان 28500 تومان 11 بار اگر در کشوری اشتباهی تکرار شود اسمش خیانت است اسمش تکرار اشتباه نیست 11 بار یه کاری را انجام بدهیم و به نتیجه نرسیم و دوباره هم بخواهیم ادامه بدهیم ما خائنیم ما کارشناس نیستیم. 
سوال: آقای مروی نظر شما را در این باره بشنویم؟
مروی: ببینید در بازار ارز برای اینکه در واقع دولت این بازار را اصلاح کند اول از همه بایستی این کور کردن خودخواسته چشم‌هایش که در واقع ناشی از آن قواعد و آیین نامه‌های اشتباهی بود که سال 97 دولت آمد و کلاً مبادله مبتنی بر توافق طرفین را جلویش را گرفت این را قاچاق اعلام کرد و با همین رویکردی که آقای دکتر هم گفتند یعنی این رویکرد متاسفانه چندین دهه حاکم بوده بر اقتصاد کشور و الانم هست اول باید بیاید این کوری را جلویش را بگیرد.
ببینید ما بازار آزاد رسمی داخل کشور نداریم بانک مرکزی همین الان می‌خواهد در بازار آزاد مداخله کند باید برود در دبی مداخله کند و در کشور‌های دیگر آخه چرا باید این اتفاق بیفتد به خاطر اینکه این قواعد اشتباه را داریم چرا بایستی کسی که بیشتر از 10 هزار یورو دارد قاچاق حساب شود مگر این قاچاق است ممکن است نیاز داشته باشد ایشان زحمت کشیده یک فعالیت اقتصادی داشته صادرات کرده صادراتش ارزش را من حاضرم برای واردات کالایم به نرخ 55 هزار تومان 57 هزار تومان از آن بخرم چرا باید بانک مرکزی جلویش را بگیرد هم من را آسیب می‌زند، چون من دیگر دسترسی به ارز ندارم خط تولیدم ول معطل می‌ماند مجبورم تعدیل نیرو کنم یا اینکه بیایم در سامانه مرکز مبادله ارز بروم در صف تخصیص نهاده .
می‌خواهم‌ در صف تخصیص هم الی ماشاالله باید کلی مدت من منتظر بمانم ایشان صادر کننده را هم مجبورش می‌کنند که بایستی بیایید شما ارز خود را را بیاوری بازار اگر مثلاً 62 یا 63 هزار تومان است شما بیایی با 45 تا 46 هزار تومان عرضه کنی معلوم است که ایشان هم انگیزه ندارد ایشان هم یا وارد کشور نمی‌کند یا وارد هم بکند از روش‌های غیر رسمی می‌خواهد هزینه بکند باعث شده که تولید کشور هم آسیب اساسی ببیند هم انگیزه صادرات کاهش پیدا کند هم خیلی از این کسانی که برخی از نهاده‌هایشان وارداتی است خطوط تولیدشان معطل بماند.
بماند که ما در واقع یک بخش قابل توجهی از این صف دریافت ارزی که شکل می‌گیرد این یعنی اینکه امضای طلایی این یعنی انواع مفاسدی که شما ممکن است فکرش را بکنی که یکی مثلاً خودش را در چای دبش نشان داد پس علاوه بر آنکه آن اقدامات و آن قوانین اشتباهی که دولت گذاشته که جلوی شکل‌گیری بازار آزاد رسمی در داخل کشور را آن قوانین را بایستی بیاید اصلاح کند بایستی شکاف نرخ مرکز ارز و مبادله ارز و طلا با آن بازار آزاد رسمی را هم بیاید و به حداقل برساند این دو تا را هم همگرا کند دولت برای اینکه این بازار شکل بگیرد بایستی انواع تنظیم گری‌ها را داشته باشد باید اطلاعات در آن شفاف باشد قواعد مبادله باید در آن شفاف باشد و منصفانه باشد اینها همه درست روی نرخ نباید با دستور و اینها بیاید عمل کند و فشار بیاورد مگر اینکه بخواهد مداخله با ابزار حراج هلندی داشته باشد برای هموارسازی نوسانات ما نه سیاست‌های تثبیتی فساد زا.
سوال: نوسان‌گیری در یک بازده؟
مروی: در یک کوریدوری در یک دالان مشخصی که این دالان هم مبتنی بر متغیر‌های بنیادین اقتصاد باید به روز شود مثلاً نگاه کنید نرخ ارز حالت دماسنج را دارد برای اقتصاد شما می‌خواهید دما بیاید پایین بایستی در این اتاق اگر ابزار گرمایشی دارید آنها را خاموش کنید یکی از عوامل موثر در این دماسنج اقتصاد تورم است.
دولت واقعاً می‌خواهد آقا نرخ ارز کاهش پیدا کند باید برود جلوی تورمش را بگیرد پس اقدام دوم گفتم اقدام سوم در شرایط جنگی که در کشور قرار داریم هر دلار ذخایر ارزی هم برای ما ارزش دارد برای اینکه باید بتوانیم اقتصاد را متناسب با این شرایط ساماندهی کنیم در این شرایط پرداخت ارز ترجیحی 28 و 500 چه 28 و 500 که الان عمده‌اش است چهار و دویست هم داریم به هیچ وجه توجیه ندارد بایستی ارز 28 و 500 حذف شود منتها شیوه اجرایش می‌تواند چی باشد یک جوری باشد که شوک وارد نکند به مرور هم اقلام مشمول ارز 28 و 500 کم و کمتر شوند و هم نرخ این افزایش پیدا کنند.
سوال: الان که خیلی کم شدن دیگر؟
مروی : بله خوشبختانه بعد از اینکه دولت چهاردهم مستقر شد این اصلاحات شروع شده و در جهت خوبی دارد پیش می‌رود ولی حتماً باید این کامل حذف شود حالا محور‌های دیگری هم دارد این بسته اصلاحات ارزی که در واقع، چون فنی می‌شود من توضیح نمی‌دهم فقط یک نکته نهایی را بگویم ببینید سیاست ارزی باید با جهت‌گیری تقویت تولید کشور تدوین شود.
سیاست تجاری باید با جهت‌گیری تقویت رفاه خانوار‌ها تدوین شود به عنوان نمونه ما این سیاست‌های تجاری که برای ممنوعیت واردات برخی از اقلام کلیدی در بودجه خانوار مثل خودرو داریم اصلاً قابل دفاع نیست رفاه خانوار‌ها را به شدت آسیب زده ما باید به سراغ این دوگانه برویم سیاست ارزی ناظر به تقویت تولید، سیاست تجاری ناظر به تقویت رفاه خانوار و تقویت رقابت در محیط داخلی کشور.
الان دقیقاً عکسش رفتار می‌شود همانطور که آقای دکتر هم گفتند و توصیه‌شان هم است یعنی من آن گام اول مولفه اول را که گفتم برنامه دولت باید برنامه کارشناسانه منسجم مبتنی بر آسیب شناسی گذشته باشد دقیقاً این نظرات نباید در چنین برنامه‌ای باشد این نظرات اقتصاد را ببخشید آقای دکتر من صراحتاً عرض می‌کنم این نظرات اقتصاد را به باد فنا می‌دهد که داده بایستی به هیچ وجه از ابزار ارز برای حمایت از معیشت خانوار استفاده نکند.
معیشت خانوار برای دولت مهم است یارانه نقدی بپردازد حتی یارانه کالایی هم هم فساد زا است هم غیرعادلانه است از رفاه خانوار‌های دهک‌های متوسط به بالا می‌خواهد حمایت کند بایستی سیاست‌های تجاری را بیاید اصلاح کند ممنوعیت واردات برخی از کالا‌ها را لغو کند میانگین تعرفه‌ها را هم کاهش بدهد این مسیر درستش است. 
سوال: یارانه نقدی مساوی با تورم نیست؟
مروی: نه اگر یارانه نقدی منجر به تشدید کسری بودجه دولت نشود به هیچ وجه منجر به تورم نخواهد شد دولت کلی منابع دارد هدر می‌دهد در قالب یارانه‌های کالایی در قالب همین ما به تفاوت ارز ترجیحی و ارز بازار آزاد خوب اینها همه خیلی جاهایش فشار به بودجه دولت می‌آید این فشار به بودجه دولت را از اینجا‌ها دولت بردارد تبدیل به یارانه نقدی کند.
سوال: آقای یزدی زاده صحبت‌های آقای مروی را شنیدید مخصوصاً درباره ارز ترجیحی همین که الان 28 و 500 تومانی است نظر شما در این باره چیست؟
یزدی زاده: ببینید درباره سیستم ارز اول باید دقت کنیم که تقریباً هیچ جای دنیا سیستم تک نرخی ندارد منتها سیستم چند نرخی را درست عمل می‌کنند یعنی نمی‌آیند با پایه ارز بازی کنند شما وقتی نظام تعرفه برای صادرات و واردات دارید یعنی به ازای تعداد تعرفه‌های وارداتی و صادراتی سیستم چند نرخی ارز دارید فلان کالا تعرفه‌اش 30 درصد است یعنی اگر از مثلاً دلار در آمریکا هفت و نیم یوان است فلان کالا عرضم به حضور شما اگر چیزی می‌خواهید وارد کنید با 10 یوان باید وارد کنید فلان کالا با 15 یوان وارد می‌شود در برابر دلار ماشین برقی با 300 درصد تعرفه وارد می‌شود.
سوال: اینکه تعرفه‌ای داشته باشد با اینکه نرخ ارز برایش متفاوت اعمال شود یکی است؟
یزدی زاده: آفرین این مسئله است ما به جای اینکه سیستم چند نرخی مان را با تعرفه عمل کنیم خود پایه را هی عوض می‌کنیم پایه را متفاوت گذاشته‌ایم پایه متفاوت یعنی فساد پایه متفاوت یعنی طراحی شده برای فساد.
سوال: پس شما می‌فرمایید تک نرخی باشد با تعرفه؟
یزدی زاده: ببینید دو تا قدم یک اول باید بفهمیم که ارز بازار آزاد ارز نیست دارای مال بی‌نامی است با پتانسیل‌های تقاضای خاص خودش اگر آن را دولت می‌خواهی کنترل کنی راه کنترل آن تزریق ذخایر محدود ارز نیست کنترل تقاضایش است این ارز اگر نقل و انتقالش با نام شود نه به درد رشوه می‌خورد نه به درد تامین تروریست می‌خورد نه به درد فساد اقتصادی می‌خورد نه به درد فرار مالیاتی می‌خورد و نه به درد فعالیت غیر مولد معاف از مالیات به شدت تقاضایش سقوط می‌خورد هنوز این را ما متوجه نشده‌ایم که در بازاری که شما محدودیت عرضه دارید نمی‌روید از طریق عرضه بازار را کنترل کنید از طریق تقاضا شناسایی می‌کنید می‌روید کنترلش می‌کنید اون که انجام شد می‌ماند ارز برای صادرات و واردات.
ارز برای صادرات و واردات می‌شود یک نرخ می‌خواهید هزار تا نرخ داشته باشید برای صادرات و واردات تعرفه‌های صادراتی تعرفه‌های وارداتی تمام شد نمی‌توانید چند نرخی اجرا کنید، اما اینکه من بیایم این نرخ را به صحبت آقای مروی بسپارم به بازار این از آن صحبت‌های خیلی عجیب بود که مثلاً مبادله توافقی و. 
سوال: البته گفتند با دخالت محدود دولت.
یزدی زاده: دخالت محدود دولت دیگر ندارد شما می‌گویید برو هم توافق کنید دخالت محدود یعنی دولت باید بیاید بگوید که حول این محور دو درصد بالاتر دو درصد پایین‌تر ببینید یک چیزی را ما در اقتصاد کمتر شاید بهش توجه می‌کنیم این است که سیستم اقتصاد را صفر و یک می‌بینیم یا دولتی یا ول آزاد نه آن چیزی که کارشناسان ما از آن صحبت می‌کنند اقتصاد ول است ‌
ما در هیچ جای دنیا اقتصاد ول در قیمت نداریم یعنی شما نمی‌توانید کشوری را ببینید که قیمت در آن مدیریت نشود راه حل مشکل این دوتا این افراط و تفریط مدیریت قیمت است کشور‌ها تماماً مدیریت قیمت دارند مالیات عایدی سرمایه برای مدیریت قیمت است تعرفه گمرکی برای مدیریت قیمت است. 
سوال: مدیریت چه جوری باید انجام شود؟
یزدی زاده: چه جوری باید انجام شود مثلاً یعنی اگر مدیریت انجام نشود اصولاً اقتصاد به تعادل نمی‌رسد یعنی نظام اقتصاد سرمایه‌ای تئوری‌های اقتصاد سرمایه‌ای مثلاً تئوری تقاضای آقای فریدمن که می‌گوید مردم پول مازادشان را بین دارایی‌های مالی متفاوت سرمایه‌گذاری می‌کنند بین ملک، ماشین، ارز، طلا، بورس تا زمانی اینها را هی جابجا می‌کنند تا سود همه اینها با هم برابر شود چطور ممکن است سود همه اینها با هم برابر شود.
اگر همه ما هجوم ببریم به سمت طلا همه به سمت ارز پس این تعادل فقط زمانی اتفاق می‌افتد که دولت به محض اینکه می‌بیند 1 بخش دچار تورم بخشی شده مالیات عایدی که رویش می‌بندد را کم می‌کند ببینید دولت یک کلام اقتصاد علم رفتار است قیمت نتیجه رفتار من و شما در بازار است.